«Πώς βγάζω πρόγραμμα για διάβασμα πανελληνίων;» Αυτό είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες. Όχι άδικα, αν σκεφτεί κανείς το πόσα κρίνονται από αυτές τις εξετάσεις.
Ήταν και για μένα πρόβλημα το πώς να διαβάσω για πανελλήνιες. Ήθελα να γράψω καλά και αυτό με άγχωνε πολύ.
Μερικά χρόνια και πολλή διδακτική εμπειρία μετά – αφού έχω διδάξει εκατοντάδες μαθητές και μοιραστεί τεχνικές Meta-Μάθησης με πάνω από 1.7 εκατομμύρια ακροατές μέσω του podcast μου “The Brain Hacking Academy” – θα σου πω αυτό που λέμε στη Meta-Μάθηση και που προσωπικά μου άλλαξε τη ζωή:
Τα πάντα είναι δεξιότητες.
Και μερικές πολύ βασικές δεξιότητες που δεν μαθαίνουμε στο σχολείο είναι το πώς να μαθαίνουμε αποτελεσματικά, το πώς να οργανώνουμε τον χρόνο μας και το πώς να κάνουμε αποδοτική επανάληψη.
Όταν δεν τα γνωρίζεις αυτά, είναι λογικό να έχεις πολύ άγχος για το πώς να γράψεις καλά στις πανελλήνιες. Το κύριο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι δεν έχεις μάθει να εμπιστεύεσαι το ίδιο σου το μυαλό στο να μαθαίνει και να θυμάται αποδοτικά.
[Ενημερώθηκε: Σεπτέμβριος 2025] Προστέθηκαν νέες επιστημονικές αναφορές και προηγμένες τεχνικές μάθησης.
Τι θα ανακαλύψεις σε αυτό το άρθρο (και τι ακόμα σε περιμένει…)
- Το πραγματικό πρόβλημα που σαμποτάρει τη μάθησή σου (και γιατί δεν είναι αυτό που νομίζεις)
- Μία επιστημονικά αποδεδειγμένη στρατηγική που θα σε βοηθήσει να μελετάς αποδοτικότερα… αλλά υπάρχει ένα “κρυφό στοιχείο” που κάνει τη διαφορά
- Το mindset των κορυφαίων μαθητών – ένα απλό mental shift που αλλάζει τα πάντα
- Τον Νο1 κανόνα που μπορεί να σε βοηθήσει να καλύψεις κενά γνώσεων (αλλά οι περισσότεροι τον εφαρμόζουν λάθος)
- 3 τεχνικές για καλύτερη συγκέντρωση που χρησιμοποιούν οι επιτυχημένοι φοιτητές παγκοσμίως
Όμως υπάρχουν και κάποια πράγματα που δεν θα βρεις εδώ:
- Το πλήρες σύστημα με τις 6 ενότητες Meta-Μάθησης που διδάσκω στο “SMARTer: Accelerate Your Growth”
- Πώς να αποφύγεις τις συνηθισμένες παγίδες στις οποίες πέφτουν οι περισσότεροι μαθητές όταν εφαρμόζουν αυτές τις στρατηγικές
- Πώς να δομήσεις το δικό σου εξατομικευμένο πλάνο για κάθε μάθημα των πανελληνίων
- Τα εργαλεία που χρειάζεσαι για να μετρήσεις την πρόοδό σου
Αυτά τα κρατάω για τα 140+ άτομα που έχουν ήδη εγγραφεί στο SMARTer.
Πριν πάμε παρακάτω, όμως, θέλω να προτείνω μια συμφωνία:
Αν το άρθρο σε βοηθήσει, όπως ξέρω ότι θα έκανε για τη Φύλλις του 2002, μοιράσου το με τους φίλους σου. Μην το κρατάς για σένα.
Είναι πολλοί οι μαθητές που βασανίζονται με το διάβασμα για τις πανελλήνιες. Αν μπορούμε μαζί να κάνουμε της ζωή τους λίγο πιο εύκολη, ας το κάνουμε. Θα σου πάρει 10 δευτερόλεπτα και μπορεί να γλιτώσει σε κάποιον αμέτρητες ώρες και άγχος.
Σύμφωνοι; Ωραία.
Ώρα να σου μιλήσω για το βασανιστήριο που πέρασα στην ηλικία σου…
Μια ιστορία γεμάτη άγχος και τρελό διάβασμα
Ημέρα εξετάσεων. Δίνουμε Αρχές Οικονομικής Θεωρίας. Διαβάζω αγχωμένα στο λεωφορείο. Φοβάμαι ότι όσα διάβασα θα μου φύγουν, ότι θα μπω στην αίθουσα και δεν θα θυμάμαι τίποτα.
Τις προηγούμενες μέρες διάβαζα με τρελούς ρυθμούς. Ξεκινούσα πρωί και ξεχνούσα να σταματήσω. Πριν από τη συγκεκριμένη εξέταση κοιμήθηκα όλο κι όλο 2 ώρες. Είχα και λίγη βοήθεια από μια ξαδέρφη μου που έχει σπουδάσει Οικονομικά και μας πήρε μέχρι αργά τη νύχτα.
Το στρες μου δεν περιγράφεται.
Δεν είναι ότι δεν διάβαζα μέσα στη χρονιά. Είναι που δεν είχα ούτε κάποιο πρόγραμμα για διάβασμα πανελληνίων ούτε σύστημα. Δεν ήξερα πώς να διαβάσω για τις πανελλήνιες. Εδώ που τα λέμε, δεν ήξερα πώς να διαβάζω γενικά.
Έδωσα συνολικά 12 μαθήματα σε πανελλαδικό επίπεδο στη Γ’ λυκείου. Έτσι ήταν το σύστημα όταν πήγαινα σχολείο. Ένας ολόκληρος βασανιστικός μήνας εξετάσεων. Νόμιζα ότι δεν θα τελείωνε ποτέ.
Μόνο που το σκέφτομαι τώρα, αγχώνομαι. Δεν θα ήθελα για κανέναν λόγο να το ξαναζήσω. Επίσης, εύχομαι να μη χρειαζόταν να το ζήσεις ούτε κι εσύ.
Καθώς σου γράφω, σκέφτομαι πόσο ωραίο θα ήταν να μπορούσα να στείλω ένα γράμμα στο παρελθόν. Στον 17χρονο εαυτό μου που δεν ήξερε καλύτερα.
Δυστυχώς, δεν μπορώ να δώσω συμβουλές για πανελλήνιες στον έφηβο εαυτό μου. Μπορώ όμως να τις μοιραστώ μαζί σου.
Και αν εφαρμόσεις αυτό που θα μάθεις σήμερα – ακόμα και μόνο αυτά τα βασικά που θα αποκαλύψω παρακάτω – θα αρχίσεις να εμπιστεύεσαι όλο και περισσότερο το μυαλό και τις ικανότητές σου.
Το πλήρες σύστημα που χρησιμοποιούν οι κορυφαίοι μαθητές; Αυτό το κρατάω για τους SMARTer μαθητές μου:
Τα πρώτα βήματα θα τα μάθεις στο ΔΩΡΕΑΝ Checklist της Έξυπνης Μάθησης εδώ.
Το πρόβλημα με το σχολείο και την προετοιμασία για τις πανελλήνιες
Θέλω αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι το πρόβλημά σου δεν είναι το άγχος. Το άγχος είναι ένα σύμπτωμα από κάτι πολύ βαθύτερο και σημαντικό:
Έχεις μάθει να ΜΗΝ εμπιστεύεσαι το ίδιο το μυαλό σου.
Πώς; Με το να πιστεύεις ότι χρειάζεσαι μονίμως υποστήριξη και βοήθεια απ’ έξω.
Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Εκείνο που οδηγεί σε αυτήν την έλλειψη εμπιστοσύνης είναι το ότι δεν μαθαίνουμε ποτέ ως μαθητές πώς να οργανώνουμε τον χρόνο μας, να μελετάμε και να κάνουμε αποδοτική επανάληψη.
Υπάρχει όμως ένα μυστικό…
Μετά από χρόνια έρευνας και διδασκαλίας – και αφού έχω μοιραστεί αυτές τις τεχνικές με 1.7+ εκατομμύρια ακροατές στο podcast μου – ανακάλυψα ότι οι κορυφαίοι φοιτητές σε Harvard, MIT, και Cambridge χρησιμοποιούν 6 βασικές κατηγορίες τεχνικών που δεν διδάσκονται πουθενά στην παραδοσιακή εκπαίδευση.
Αυτές οι τεχνικές Meta-Μάθησης καλύπτουν:
- Στρατηγικές συγκέντρωσης και οργάνωσης
- Τεχνικές μνήμης και απομνημόνευσης
- Συστήματα επεξεργασίας και αφομοίωσης πληροφοριών
- Μεθόδους διαχείρισης χρόνου χωρίς burnout
- Εργαλεία για ΔΕΠΥ και πνευματική υπερφόρτωση
- Δημιουργία προσωπικών συστημάτων μάθησης
Αυτές οι τεχνικές – που τις ονομάζουμε Meta-Μάθηση – είναι αυτό που κάνει τη διαφορά μεταξύ ενός μέτριου και ενός εξαιρετικού μαθητή.
Στο σημερινό άρθρο θα σου αποκαλύψω μερικές από αυτές τις βασικές αρχές. Το πλήρες σύστημα με όλες τις τεχνικές, τα εργαλεια και τις πρακτικές εφαρμογές τις διδάσκω στο SMARTer – ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα meta-μάθησης 6 ενοτήτων.
Πώς να μην έχεις άγχος για τις πανελλήνιες;
Η λύση ΔΕΝ είναι άλλο ένα ιδιαίτερο ή φροντιστήριο.
Η λύση είναι το να μάθεις πώς να μαθαίνεις αποτελεσματικά και πώς να διαχειρίζεσαι σωστά τον χρόνο σου. Και όταν το κάνεις αυτό, το άγχος σου θα μειωθεί και θα νιώθεις πολύ περισσότερη αυτοπεποίθηση στην προετοιμασία για τις πανελλήνιες.
Αλλά να προσέχεις: Υπάρχουν 3 κρίσιμα λάθη που κάνουν οι περισσότεροι μαθητές όταν προσπαθούν να εφαρμόσουν αυτές τις στρατηγικές μόνοι τους. Αυτά τα λάθη μπορούν να κάνουν τη μελέτη σου εντελώς αντιπαραγωγική.
Στο SMARTer, παρέχω το πλήρες σύστημα που περιλαμβάνει:
- 6 ενότητες βίντεο-μαθημάτων (~9 ώρες συνολικά)
- Workbook & ασκήσεις για άμεση εφαρμογή
- Εργαλεία για ΔΕΠΥ και πνευματική υπερφόρτωση
- Τα εργαλεία για να δημιουργήσεις το δικό σου σχέδιο μάθησης
- Προσέγγιση που βασίζεται σε Νευροεπιστήμη, Συμπεριφορική Ψυχολογία και 10+ χρόνια εμπειρίας
Χρειάζεσαι ένα πρόγραμμα για διάβασμα πανελληνίων – Γιατί όμως;
Αρχικά, θέλω να κάνουμε μαζί ένα βήμα πίσω και να δούμε τη συνολική εικόνα.
Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου τον Ιούνιο του 2026;
Σε βλέπεις να πηγαίνεις στις εξετάσεις μέσα στο άγχος και το στρες, έχοντας κοιμηθεί ελάχιστες ώρες; Ή σε φαντάζεσαι να κάνεις την επανάληψή σου πριν από κάθε μάθημα, να κοιμάσαι αρκετά και να πηγαίνεις στις εξετάσεις με αυτοπεποίθηση;
Η μετάβαση από το πρώτο στο δεύτερο σενάριο δεν γίνεται τυχαία.
Χρειάζεται ένα συγκεκριμένο σύστημα που περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από ό,τι θα δεις σε αυτό το άρθρο.
Για παράδειγμα, στο SMARTer μαθαίνεις:
- Πώς να θυμάσαι χωρίς παπαγαλία
- Τεχνικές συγκέντρωσης για “χαoμένο” μυαλό
- Πώς να “σπας” πληροφορίες σε κομμάτια και να τις αφομοιώνεις
- Πώς να δημιουργείς το δικό σου σύστημα μάθησης και απομνημόνευσης
- Πώς να οργανώνεις τον χρόνο σου για μελέτη χωρίς burnout
- Πώς να χτίζεις εμπιστοσύνη στις ικανότητές σου
Αυτά όλα τα βρίσκεις στο SMARTer. Αλλά ας ξεκινήσουμε με τα βασικά…
Ένα πρόγραμμα για διάβασμα πανελληνίων που θα τηρήσεις – Τα βασικά
Αυτό που θέλουμε είναι να έχεις καθαρό μυαλό, να μπορείς να συγκεντρωθείς και να είσαι η καλύτερη εκδοχή σου.
Η διαχείριση ενέργειάς σου είναι το πρώτο που μας ενδιαφέρει. Αν δεν έχεις ενέργεια, ό,τι διαχείριση χρόνου κι αν κάνουμε και όσες τεχνικές μάθησης κι αν σου δείξω, δεν θα έχουν αποτέλεσμα.
Τι σημαίνει καλή διαχείριση ενέργειας;
Πολύ βασικά πράγματα: καλό ύπνο, ισορροπημένη διατροφή, χαλάρωση, κοινωνική ζωή.
Αλλά υπάρχει ένα “κρυφό στοιχείο” που κάνει τη διαφορά μεταξύ ενός καλού προγράμματος και ενός που πραγματικά δουλεύει…
Αυτό το κρυφό στοιχείο αφορά τον χρονισμό – δηλαδή το πότε ακριβώς κάνεις τι. Και αυτό είναι κάτι που αναλύω σε βάθος στο Module 5 του SMARTer, καθώς είναι πολύ εξειδικευμένο για να το καλύψω σε ένα άρθρο.
Πώς να αποφύγεις το αυτοσαμποτάζ στην προετοιμασία για τις πανελλήνιες
Κάτι ακόμα που αποτελεί βάση εδώ, είναι ο τρόπος που σκέφτεσαι – το mindset που έχεις για τη μάθηση και την προετοιμασία για τις πανελλήνιες εξετάσεις.
Εάν ανήκεις στα άτομα που σκέφτονται ότι «τα πράγματα είναι δύσκολα», ότι «δεν το ‘χεις με κάποια μαθήματα» και «ότι δεν θα τα καταφέρεις», παρακαλώ σταμάτα.
Το μόνο που σου ζητώ είναι να βάλεις στη ζωή σου τη λέξη «ακόμα»:
«Δεν είμαι καλή στα μαθηματικά ακόμα. Δεν νιώθω σίγουρος για τον εαυτό μου ακόμα.»
Αυτό όμως είναι μόνο η αρχή του mindset των κορυφαίων μαθητών.
Υπάρχουν 4 ακόμα mental shifts που κάνουν οι επιτυχημένοι φοιτητές και που τους δίνουν τεράστιο πλεονέκτημα. Θα τα ανακαλύψεις στο SMARTer μαζί με τα άλλα 140+ άτομα που έχουν ήδη εγγραφεί.
Κατέβασε και χρησιμοποίησε το ΔΩΡΕΑΝ SMARTer Checklist για να αρχίσεις να αξιοποιείς βέλτιστα τον χρόνο σου και τις πραγματικές δυνατότητες του μυαλού σου.
Πώς να γράψω καλά στις πανελλήνιες, αφού ξεχνάω συνέχεια όσα μαθαίνω;
Το έχεις σκεφτεί πολλές φορές, παραδέξου το.
Αφού βγάλαμε από τη μέση τη διαχείριση ενέργειας και το mindset που σε σαμποτάρει, πάμε να μιλήσουμε για κάτι που δεν έχεις ξανακούσει:
Την καμπύλη της λήθης.
Δεν θα σε ζαλίσω με επιστημονικά. Θα σου πω όμως πώς δουλεύει η μνήμη σου, επειδή αυτό θα αλλάξει τον τρόπο που μελετάς από σήμερα.
Όταν μαθαίνεις κάτι καινούργιο, ο χρόνος αρχίζει αμέσως να μετράει αντίστροφα. Μέσα στο πρώτο 24ωρο έχεις ήδη ξεχάσει τα μισά και συνεχίζεις να ξεχνάς καθώς οι μέρες περνούν.
Αλλά υπάρχει ένα απλό “hack” που έχει αποδειχθεί από την έρευνα ότι βοηθά σημαντικά στην απομνημόνευση, και που χρησιμοποιούν όλοι οι κορυφαίοι φοιτητές παγκοσμίως…
Σύμφωνα με μελέτες, οι μαθητές που χρησιμοποιούν spaced repetition επιτυγχάνουν μέσο όρο ανάκλησης 75% σε σύγκριση με παραδοσιακές μεθόδους, ενώ σε ιατρικές σπουδές παρατηρήθηκε βελτίωση βαθμολογιών από 78% σε 88%.
Αυτό το hack ονομάζεται Επανάληψη σε Αυξανόμενα Διαστήματα και έχω αναπτύξει μια ειδική εκδοχή του συγκεκριμένα για τις ελληνικές πανελλήνιες.
Η βασική ιδέα: Αντί να μελετάς για το μάθημα της επόμενης ημέρας, μελετάς για τα μαθήματα της ίδιας ημέρας. Έτσι κάνεις επανάληψη ενώ ακόμα θυμάσαι τι είπατε στο μάθημα.
Αλλά προσοχή: Οι περισσότεροι μαθητές που δοκιμάζουν αυτή τη στρατηγική καταλήγουν να χάνουν ακόμα περισσότερο χρόνο.
Γιατί; Επειδή κάνουν αυτό το κρίσιμο λάθος:
Δεν φροντίζουν να μελετούν κάνοντας ενεργητικές σημειώσεις και ενεργητική ανάκληση. Απλώς “διαβάζουν” παθητικά, υπερεκτιμώντας την ικανότητά τους να θυμούνται.
Το αποτέλεσμα; Νομίζουν ότι “έμαθαν” κάτι επειδή το κατάλαβαν όταν το διάβασαν, αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορούν να το ανακαλέσουν όταν τους χρειαστεί.
Στο SMARTer, σου δίνω το πλήρες blueprint με όλες αυτές τις λεπτομέρειες, και σου μαθαίνω πώς ακριβώς να το προσαρμόσεις στο δικό σου πρόγραμμα.
Αλλά για να ξεκινήσεις από σήμερα, εδώ είναι η βασική στρατηγική:
Τι θα έκανα στη θέση σου;
Αρχικά, θα φρόντιζα να μάθω την εξεταστέα ύλη για τις πανελλήνιες του 2026 στα μαθήματα που έχω να δώσω.
Στο επόμενο στάδιο, θα ξεκινούσα να μελετώ την ύλη που διδάχτηκα λίγες ώρες πριν και θα έκανα σημειώσεις με ένα σύστημα που να με βοηθά να τις απομνημονεύω καλύτερα.
(Hint: Οι κατεβατές σημειώσεις ΔΕΝ είναι ένα τέτοιο σύστημα.)
Αλλά ποιο ακριβώς είναι αυτό το σύστημα;
Εδώ πρέπει να σταματήσω, καθώς αυτό αποτελεί ένα από τα κομμάτια του SMARTer που οι μαθητές μου λένε ότι τους άλλαξε περισσότερο τη ζωή.
Όπως λέει η Κατερίνα: “Μιλάμε για προ-mind mapping και μετά mind mapping εποχή στο διάβασμα, στην καθημερινότητά μου, στη διαχείριση των πάντων! Εννοείται ότι θα σύστηνα το πρόγραμμα ανεπιφύλακτα, αλλά με μία προϋπόθεση: Όποιος τα παρακολουθήσει να περάσει στη δράση!”
Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι αν εφαρμόσεις μόνο αυτό που διδάσκω στα πρώτα 3 modules του SMARTer, θα μελετάς πολύ πιο αποδοτικά από ό,τι κάνεις τώρα.
Φαντάσου τι θα μπορούσες να κάνεις με τον επιπλέον ελεύθερο χρόνο που θα αποκτήσεις.
Κάνε τα πρώτα σου SMARTer βήματα με το δωρεάν Checklist της Έξυπνης Μάθησης.
Ο κανόνας που σε βοηθά να αποκτήσεις γερά θεμέλια στη γνώση
Κάτι ακόμα που θα σε βοηθήσει πολύ, είναι το να μάθεις να εστιάζεις στο 20% που οδηγεί στο 80% των αποτελεσμάτων.
Ο κανόνας 80/20 εμφανίζεται παντού. Στο πρόγραμμα για το διάβασμα πανελληνίων μπορεί να είναι όλα εκείνα που αποτελούν τη βάση της γνώσης για ένα μάθημα.
Το πρόβλημα; Οι περισσότεροι μαθητές δεν ξέρουν πώς να εντοπίσουν αυτό το κρίσιμο 20%.
Και ακόμα χειρότερα: Εστιάζουν στα “ΣΟΣ” – στα επείγοντα, στα στρεσογόνα, στα δύσκολα – αντί να προσπαθήσουν να βρουν το πραγματικό 20% που αποτελεί τη βάση του εκάστοτε αντικειμένου.
Για παράδειγμα στα Μαθηματικά: Πανικοβάλλονται με τις πιο δύσκολες ασκήσεις που θα πέσουν στις εξετάσεις, ενώ το πραγματικό 20% είναι τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία – όπως οι βασικές πράξεις και οι κανόνες που στηρίζουν όλα τα υπόλοιπα.
Αυτή η λανθασμένη εστίαση τους κοστίζει εβδομάδες χαμένου χρόνου.
Στο SMARTer, εξηγώ λεπτομερώς πώς λειτουργεί ο κανόνας 80/20 και σε κατευθύνω να αρχίσεις να τον εφαρμόζεις μόνη σου, δίνοντάς σου συγκεκριμένα παραδείγματα για βασικά μαθήματα των πανελληνίων.
Όπως λέει η Ελένη που διδάσκει Ισπανικά: “Μέχρι στιγμής όλα όσα με έχεις διδάξει είναι απόλυτα κατανοητά και χρήσιμα. Κάποια τα ήξερα όπως π.χ. mind maps – σαν καθηγήτρια Ισπανικων το έχω χρησιμοποιήσει πολύ για τους μαθητές μου. Το παράδοξο είναι ότι ποτέ δεν το έχω χρησιμοποιήσει για μένα! Μέσα από το course κατάλαβα την ουσιαστική χρησιμότητα του.”
Πού να εστιάζεις για λιγότερο άγχος και καλύτερη συγκέντρωση
Μέχρι στιγμής, έχουμε μιλήσει για τον τρόπο που σκέφτεσαι, για τον ιδανικό τρόπο μελέτης και επανάληψης, και για το 20% που θα σε βοηθήσει να καταλάβεις καλύτερα την ύλη.
Ίσως παρατηρείς εδώ κάτι πολύ σημαντικό: Εστιάσαμε σε όσα μπορείς ΕΣΥ να κάνεις για να γίνει η ζωή σου πιο εύκολη. Εστιάσαμε δηλαδή στη Ζώνη Ελέγχου σου.
Το περιβάλλον και ο τρόπος που ζεις βρίσκονται επίσης μέσα στη Ζώνη Ελέγχου σου.
Ένας προφανής λόγος που δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς; Η έλλειψη ύπνου. Ένα μυαλό που στερείται ύπνου δεν σκέφτεται καθαρά – είναι σαν να είσαι ελαφρώς μεθυσμένη. Στη δική σου ηλικία, οι ιδανικές ώρες ύπνου είναι γύρω στις 8 με 10(!).
Ένας ακόμα προφανής λόγος; Δυστυχώς, το κινητό σου. Κάθε φορά που μπαίνεις στα social media μαθαίνεις στο μυαλό σου να ΜΗΝ συγκεντρώνεται.
Το “κρυφό” hack για διπλάσια συγκέντρωση
Ξεκίνα να κοιμάσαι με το το κινητό έξω από το δωμάτιο. Επίσης, ξεκίνα να διαβάζεις με το κινητό έξω από το δωμάτιο.
Δοκίμασε για λίγες μέρες και παρατήρησε πόσο πιο ήρεμος νιώθεις και πόσο περισσότερη ώρα μπορείς να παραμείνεις συγκεντρωμένος.
Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή του να καταλάβεις πώς το περιβάλλον “σε προγραμματίζει”.
Γιατί οι περισσότεροι μαθητές δεν βελτιστοποιούν το περιβάλλον τους για συγκέντρωση;
Από άρνηση να αλλάξουν αυτό που έχουν συνηθίσει. Προτιμούν να “παλεύουν” με τις συνθήκες που έχουν, παρά να κάνουν μικρές αλλαγές που θα τους έδιναν τεράστια οφέλη.
Στο SMARTer, εξηγώ τη φιλοσοφία και επιστήμη γύρω από το πώς το περιβάλλον μάς επηρεάζει και πώς μπορούμε να το διαμορφώσουμε για να αλλάξουμε συμπεριφορά – όχι μόνο για τη μελέτη, αλλά για όλη τη ζωή.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις σημειώσεις – πολλοί μαθητές κρατούν αναποδοτικές σημειώσεις γιατί “έτσι έχω συνηθίσει”, αντί να μάθουν ένα σύστημα που θα τους γλίτωνε ώρες επανάληψης.
Στρατηγικά διαλείμματα: Η τεχνική Pomodoro για πανελλήνιες
Το τελευταίο εργαλείο που θέλω να μοιραστώ μαζί σου αφορά το πώς κάνεις διαλείμματα.
Το μυαλό μας θυμάται καλύτερα όσα ακούσαμε/διαβάσαμε στην αρχή ενός μαθήματος και στο τέλος. Τα ενδιάμεσα χάνονται μέσα από τις χαραμάδες.
Η λύση; Τακτικά διαλείμματα που δημιουργούν πολλές “αρχές” και “τέλη”.
Πώς δουλεύει η τεχνική Pomodoro;
Η βασική ιδέα:
- Διάβασμα για 25 λεπτά – Διάλειμμα για 5
- Διάβασμα για 25 λεπτά – Διάλειμμα για 5
- Διάβασμα για 25 λεπτά – Διάλειμμα για 5
- Διάβασμα για 25 λεπτά – Διάλειμμα για 15
Όταν ξέρεις ότι έχεις να μελετήσεις μόνο για 25 λεπτά, η συγκέντρωσή σου ανεβαίνει κατακόρυφα.
Αλλά προσοχή: Οι περισσότεροι μαθητές που δοκιμάζουν την τεχνική Pomodoro την εφαρμόζουν δίχως αυστηρά πλαίσια:
- Ξεπερνούν τον χρόνο όταν νιώθουν ότι είναι “σε καλό δρόμο”
- Δεν αξιοποιούν πραγματικά τα οφέλη του primacy/recency effect για τη μνήμη (θα μάθεις στο SMARTEr τι σημαίνει αυτό)
- Κάνουν διαλείμματα με πολλούς περισπασμούς (social media, TikTok)
Το αποτέλεσμα; Χάνουν το μαγικό της τεχνικής και καταλήγουν με μεγαλύτερη διάσπαση προσοχής από πριν.
Στο SMARTer, εξηγώ πώς να εφαρμόσεις την τεχνική με τη σωστή δομή που τη κάνει αποτελεσματική για μελέτη.
Όπως λέει η Γιάννα που είναι μαμά δύο παιδιών: “Προσαρμόζω τις τεχνικές στα παιδιά μου, και έχουν ήδη βοηθηθεί πάρα πολύ τόσο η μεγάλη όσο και ο μικρός. Ειδικά το θέμα flashcards πάει περίφημα και για τα δύο μου παιδάκια!”
Να θυμάσαι: Ο στόχος είναι πάντα η κατανόηση
Ο στόχος σου στο διάβασμα πρέπει πάντα να είναι το να καταλάβεις την ύλη.
Όταν έχεις καταλάβει κάτι, δεν χρειάζεται πια να το αποστηθίσεις. Όταν έχεις καταλάβει κάτι, το έχεις απομνημονεύσει και μπορείς να το ανακαλέσεις, να το εξηγήσεις, να εξεταστείς σε αυτό.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικά όσα προτείνω παραπάνω. Επειδή σε βοηθούν να κατανοήσεις και έτσι να απομνημονεύσεις την ύλη πολύ πιο αποδοτικά.
Και τώρα τι;
Κάπου εδώ θα κλείσω αυτό το άρθρο. Αυτά που μόλις διάβασες είναι κομμάτι από το 20% που θα φέρει το 80% των αποτελεσμάτων.
Με την προϋπόθεση πάντα ότι θα εφαρμόσεις όσα συζητήσαμε παραπάνω.
Αλλά αν θέλεις το πλήρες σύστημα – αν θέλεις να μάθεις όχι μόνο τις βασικές αρχές, αλλά και πώς ακριβώς να τις εφαρμόσεις στο δικό σου πρόγραμμα για τις πανελλήνιες του 2026:
- Να μελετάς πιο αποδοτικά και να γλιτώνεις χρόνο
- Να θυμάσαι το υλικό χωρίς να το διαβάζεις ξανά και ξανά
- Να νιώθεις αυτοπεποίθηση στις εξετάσεις αντί για άγχος
- Να έχεις χρόνο για φίλους και χόμπι ενώ παράλληλα διαβάζεις αποδοτικά
- Να αποκτήσεις δεξιότητες που θα σε βοηθούν όλη σου τη ζωή
Τότε το SMARTer είναι για σένα.
Όπως λέει ο Παναγιώτης: “Ένα απαραίτητο εργαλείο για κάθε μαθητή, φοιτητή, γονέα, εκπαιδευτικό αλλά και γενικά κάθε άνθρωπο που θέλει να αλλάξει τον τρόπο που του έχουν μάθει να μαθαίνει και να κάνει τη μάθηση παιχνίδι.”
Η επιλογή είναι δική σου:
ΕΠΙΛΟΓΗ Α: Συνεχίζεις με τον παραδοσιακό τρόπο διαβάσματος. Ξενυχτάς, αγχώνεσαι, ελπίζεις για το καλύτερο. Ρισκάρεις να χάσεις μήνες από λανθασμένες τεχνικές μελέτης.
ΕΠΙΛΟΓΗ Β: Κάνεις το βήμα που θα αλλάξει όχι μόνο τις πανελλήνιές σου, αλλά όλη σου τη ζωή. Μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις έξυπνα, αποδοτικά, με αυτοπεποίθηση – με εργαλεία που θα σε συντροφεύουν σε όλη την πορεία σου.
Μάθε περισσότερα για το SMARTer εδώ
Τελευταία σκέψη:
Όπως λέω πάντα στο podcast μου “The Brain Hacking Academy” και στο καινούριο μου podcast “Φυλλισοφίες” που μαζί έχουν πάνω από 2.1 εκατομμύρια downloads και χιλιάδες πιστούς ακροατές:
Υπάρχει πάντα καλύτερος τρόπος να μαθαίνουμε, να εργαζόμαστε και να ζούμε. Είναι στο χέρι μας να ανακαλύψουμε τα εργαλεία που θα κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη και καλύτερη.
Το SMARTer δεν είναι απλώς ένα course για καλύτερες βαθμολογίες.
Είναι επένδυση στον άνθρωπο που θα γίνεις.
Σου εύχομαι καλά αποτελέσματα στις πανελλήνιες και πάνω απ’ όλα, μια καλή ζωή!
Φύλλις
Υ.Γ.: Κάνε τα πρώτα σου βήματα στον κόσμο του SMARTer με το ΔΩΡΕΑΝ Checklist της Έξυπνης Μάθησης. Κατέβασέ το εδώ και ξεκίνα σήμερα.
Συνοπτικά: Πρόγραμμα για διάβασμα πανελληνίων | Οδηγός 2026
- Το πρόβλημα: Δεν έχουμε μάθει πώς να μαθαίνουμε αποτελεσματικά, πώς να οργανώνουμε τον χρόνο μας και πώς να κάνουμε αποδοτική επανάληψη
- Η ρίζα του άγχους: Έχουμε μάθει να ΜΗΝ εμπιστευόμαστε το ίδιο μας το μυαλό
- Mindset shift: Πρόσθεσε τη λέξη “ακόμα” – “Δεν είμαι καλή στα μαθηματικά ακόμα”
- Spaced Repetition: Μελέτα την ύλη της ίδιας ημέρας αντί για την επόμενη – πήγαινε κόντρα στην καμπύλη της λήθης
- Παγίδα spaced repetition: Οι περισσότεροι κάνουν παθητικό διάβασμα αντί για ενεργητικές σημειώσεις και ανάκληση
- Κανόνας 80/20: Εστίασε στο 20% που φέρνει το 80% των αποτελεσμάτων – τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία, όχι τα “ΣΟΣ”
- Environment hacks: Κοιμήσου και διάβαζε με το κινητό έξω από το δωμάτιο
- Pomodoro technique: 25λεπτα μελέτη – 5λεπτα διάλειμμα, με αυστηρά όρια (δημιουργεί πολλές “αρχές” και “τέλη”)
- Παγίδες Pomodoro: Πολλοί μαθητές ξεπερνούν τον χρόνο, δεν αξιοποιούν το primacy/recency effect, κάνουν διασπαστικά διαλείμματα
- Στόχος: Πάντα η κατανόηση, όχι η αποστήθιση – όταν καταλαβαίνεις, έχεις ήδη απομνημονεύσει
Πηγές/Έρευνες:
- Effects of Sleep Deprivation on Performance: A Meta-Analysis
- Effects of tidy/messy work environment on human accuracy
- Primacy/Recency Effect
- Forgetting curve (Καμπύλη της Λήθης)
- Μάθε την ύλη των Πανελληνίων εδώ
- Προέκταση Chrome για την τεχνική Pomodoro
