Μήπως το ChatGPT μας κάνει πιο χαζούς;
Ορίστε… το είπα.
Και το λέω εδώ και καιρό. Φοβάμαι ότι το outsourcing σκέψης και συχνά κριτικής ικανότητας που γίνεται, έχει επιπτώσεις δευτέρου και τρίτου βαθμού που δεν συνειδητοποιούμε. Και είμαστε ακόμα στην αρχή.
Μερικά δεδομένα:
Ερευνητές του MIT ανακάλυψαν ότι οι φοιτητές που χρησιμοποιούν το ChatGPT για να γράφουν, παρουσιάζουν σημαντικά μειωμένη εγκεφαλική δραστηριότητα σε σύγκριση με εκείνους που δουλεύουν χωρίς τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης.
Η μελέτη παρακολούθησε 54 φοιτητές για τέσσερις μήνες και έδειξε ότι τα εργαλεία ΑΙ ίσως αλλάζουν τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας.
Της έρευνας ηγήθηκε η Dr Nataliya Kosmyna από το Media Lab του MIT. Xώρισε τους φοιτητές σε τρεις ομάδες:
- μία που χρησιμοποιούσε ChatGPT
- μία που χρησιμοποιούσε αναζητήσεις στο Google
- και μία που δεν είχε καμία εξωτερική βοήθεια.
Με ειδικά μηχανήματα EEG παρακολούθησαν τη λειτουργία του εγκεφάλου σε 32 σημεία κατά τη διάρκεια συγγραφής κειμένων.
Τα αποτελέσματα:
Οι φοιτητές που χρησιμοποιούσαν ChatGPT είχαν τη χαμηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα – κυρίως σε περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη, τη δημιουργικότητα και τη βαθιά σκέψη. Εκείνοι που δεν είχαν καθόλου βοήθεια παρουσίασαν την πιο έντονη εγκεφαλική δραστηριότητα, ενώ όσοι χρησιμοποιούσαν το Google ήταν κάπου στη μέση.
Με λίγα λόγια, όσο μεγαλύτερη η εξωτερική βοήθεια, τόσο λιγότερη η ενεργοποίηση του εγκεφάλου.
Το πιο ανησυχητικό εύρημα ήταν όταν οι φοιτητές κλήθηκαν να θυμηθούν ή να συνοψίσουν αυτά που μόλις είχαν γράψει. Όσοι είχαν χρησιμοποιήσει το ChatGPT δυσκολεύτηκαν πολύ, κάτι που ονομάζεται “cognitive offloading” (νοητική εκχώρηση, θα μπορούσαμε να πούμε;). Δηλαδή το να αφήνουν το AI να σκέφτεται για αυτούς.
(Το outsourcing σκέψης που έλεγα νωρίτερα.)
Κατά το cognitive offloading ο εγκέφαλος απλά παραμένει ανενεργός.
Ακόμα και όταν φοιτητές που ξεκίνησαν με ChatGPT προσπάθησαν να γράψουν χωρίς αυτό, ο εγκέφαλός τους παρέμενε λιγότερο ενεργός. Αυτό δείχνει πως η χρήση του AI άφησε μόνιμο αποτύπωμα στον τρόπο που σκέφτονται.
Αντίθετα, όσοι ξεκίνησαν χωρίς βοήθεια και μετά δοκίμασαν να γράψουν με ChatGPT, είχαν αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα, πράγμα που δείχνει ότι το μυαλό τους παρέμενε ενεργό.
Fun (ή και όχι) fact:
Η Dr Kosmyna δημοσίευσε αυτά τα πρώτα ευρήματα πριν την επίσημη επιστημονική αξιολόγηση, επειδή ανησυχεί ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ίσως θελήσουν να φέρουν προγράμματα τύπου «νηπιαγωγείο με GPT», χωρίς να γνωρίζουν τις πιθανές επιπτώσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν πως, παρότι η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει άμεση ευκολία, ίσως τελικά «εκπαιδεύει» τον εγκέφαλό μας να σκέφτεται λιγότερο, με αρνητικές συνέπειες στη μάθηση, τη μνήμη και τη δημιουργικότητα.
Και ερωτώ:
Σε τι βαθμό είμαστε διατεθειμένοι/ες να παραχωρήσουμε την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε βαθιά, κριτικά και δημιουργικά; Και τι κάνουμε τελικά για να προστατεύσουμε το μυαλό μας;
Το αντίδοτο θα αποτελεί πάντα το να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε και να σκεφτόμαστε κριτικά. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν χρησιμοποιούμε δεκανίκια.
___
Αν θέλεις να διαβάσεις περισσότερα: