Πώς μαθαίνω ξένες γλώσσες αποτελεσματικά και έξυπνα; Για να βρέθηκες εδώ μάλλον σε απασχολεί αυτό το ερώτημα. Παρακάτω θα βρεις απαντήσεις που θα σε βοηθήσουν να κάνεις τα καλύτερα και πιο ενημερωμένα επόμενα βήματα.
Για μένα οι ξένες γλώσσες αποτέλεσαν καθοριστικό κομμάτι της ζωής μου. Όλα ξεκίνησαν με την απόφαση των γονιών μου να μετοικίσουμε στο Aachen της Γερμανίας. Κάθε αλλαγή στη ζωή είναι δύσκολη, καθώς μας βγάζει από τη ζώνη άνεσής μας. Ειδικά όταν είσαι παιδί και καλείσαι να προσαρμοστείς σε ένα νέο περιβάλλον όπου δεν μιλάς ούτε τη γλώσσα.
Όταν πήγα στη Γερμανία δεν ήξερα ούτε μία λέξη. Ήταν όλα ξένα και εχθρικά. Το γεγονός πως θα επισκεπτόμουν γερμανικό σχολείο και πως θα έπρεπε να ξεκινήσω τα πάντα από την αρχή έκανε τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα.
Στην Ελλάδα ήμουν πολύ καλή μαθήτρια. Μόλις είχα τελειώσει την Β’ Δημοτικού και όλα πήγαιναν καλά. Είχα αρχίσει να ανακαλύπτω πόσο πολύ μου άρεσε ο γραπτός λόγος και οι δάσκαλοι με επαινούσαν για τα «Σκέφτομαι και γράφω» μου.
Τώρα άλλαζαν όλα. Είχα πια χάσει το μέσο επικοινωνίας και κάθε είδους ταυτότητα που είχα σε σχέση με το σχολείο έπρεπε να χτιστεί από την αρχή.
Μέσα σε όλες τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί ερχόμενο σε ένα ξένο περιβάλλον, ανακάλυψα για πρώτη φορά, δίχως να το συνειδητοποιώ τότε, τις εξαιρετικές δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού.
Ανακάλυψα πως το μυαλό μπορεί να μάθει οτιδήποτε χρειάζεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ανακάλυψα πως μπορώ να καταφέρω πολύ περισσότερα απ’ όσα πίστευα. Ανακάλυψα πως το μόνο εμπόδιο είναι εκείνο του «δεν μπορώ» ή του «είναι δύσκολο».
Βέβαια τότε δεν μπορούσα να τα εξηγήσω όλα αυτά.
Πριν βιαστείς να πεις πως τότε ήμουν παιδί και πως τα παιδιά μαθαίνουν πολύ πιο γρήγορα και εύκολα ξένες γλώσσες απ’ ότι οι ενήλικες, θα σου πω πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Μπορούμε και ως ενήλικες να μάθουμε πολύ γρήγορα και εύκολα. Θα επιχειρηματολογήσω μάλιστα ότι ως ενήλικες μαθαίνουμε καλύτερα.
Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η συνειδητή και έξυπνη προσπάθεια. Αν αξιοποιήσουμε σωστά τις δυνατότητες του μυαλού, μπορούμε κυριολεκτικά να μάθουμε πολύ γρήγορα οποιαδήποτε ξένη γλώσσα. Όπου «γρήγορα» εννοώ μέσα σε έξι έως δώδεκα μήνες. Οι τεχνικές για να το πετύχεις είναι αυτό που διδάσκω στο online course «Ξένη γλώσσα σε έξι μήνες!».
Και, όχι, δεν υπερβάλλω.
Τελικά αγάπησα πολύ την γερμανική γλώσσα και τώρα πια πιστεύω πως η αγάπη αυτή οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στο γεγονός πως μου δίδαξε ότι μπορώ να τα καταφέρω, όσο δύσκολο κι αν είναι εκείνο που έχω ν’ αντιμετωπίσω. Σπούδασα Γερμανική Γλώσσα και Φιλολογία και δούλεψα για αρκετά χρόνια με μαθητές όλων των ηλικιών, βοηθώντας τους να μάθουν αυτήν την «δύσκολη» και «βάρβαρη» γλώσσα.
Ούτε δύσκολη ούτε βάρβαρη είναι.
Όλα έχουν να κάνουν με το πώς τη διδάχτηκε κανείς. Οι περισσότεροί μου μαθητές ξεκίνησαν λέγοντάς μου πως δεν τους αρέσουν τα Γερμανικά και κατέληξαν να τα αγαπήσουν. Είναι όλα θέμα οπτικής και μαθησιακής εμπειρίας.
Μπορούμε να μάθουμε όποιες ξένες γλώσσες επιλέξουμε με την έξυπνη προσέγγιση. Μπορούμε να μάθουμε σε πολύ πιο σύντομο χρονικό διάστημα απ’ ότι έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε. Το μόνο που χρειάζεται είναι να καταλάβουμε με ποιον τρόπο θέλει να μαθαίνει το μυαλό μας.
Ας δούμε, όμως, τι μπορείς να κάνεις από σήμερα κιόλας για να ξεκινήσεις και να αρχίσεις να βλέπεις διαφορά μέσα σε λίγες μόνο μέρες.
Πώς μαθαίνω ξένες γλώσσες αποτελεσματικά και έξυπνα – Τα πρώτα βήματα
1. Αποφάσισε ποιες ξένες γλώσσες ή ποια γλώσσα θα μάθεις και κυρίως τον λόγο για τον οποίο θα το κάνεις
Το κίνητρο είναι πολύ σημαντικό.
Μην αρκεστείς σε λόγους του τύπου «όλοι μιλάνε την τάδε γλώσσα» ή «πρέπει να μάθω αυτήν τη γλώσσα για να πάρω πτυχίο». Αυτοί οι λόγοι δεν οδηγούν σε εσωτερική κινητοποίηση.
Το κίνητρο χρειάζεται να είναι κάτι του τύπου «θέλω να μάθω Αγγλικά για να μπορώ να διαβάζω βιβλία που μου αρέσουν από το πρωτότυπο» ή «θέλω να μάθω Ισπανικά για να ταξιδέψω για ένα μήνα στην Ισπανία και να μπορώ να επικοινωνήσω με τους ντόπιους».
Θέλεις κάτι που να σε παρακινεί εσωτερικά, διότι θα μπορείς έτσι να απολαμβάνεις τη διαδικασία και να σκέφτεσαι πόση ικανοποίηση θα αισθανθείς όταν το κατακτήσεις.
2. Μάθε σωστά την προφορά
Αυτό το βήμα είναι πολύ σημαντικό, όταν μαθαίνουμε ξένες γλώσσες. Χωρίς τη σωστή προφορά είναι σαν να μαθαίνεις δύο ή τρεις γλώσσες παράλληλα: μία που διαβάζεις, μία που ακούς και μια τρίτη που μιλάς.
Ξεπέρασε το ταμπού που έχουν πολλοί μαθητές με την προφορά και μάθε την. Άλλωστε, πώς θέλεις να σε καταλαβαίνουν αν δεν μιλάς με τη σωστή προφορά;
Σκέψου έναν Ιάπωνα που μιλάει Ελληνικά με ιαπωνική προφορά… Πάλι Ιαπωνικά θα σου ακούγονται, όσο αργά κι αν τα πει.
Μια διαδικτυακή πλατφόρμα που μπορεί να σε βοηθήσει σε αυτό είναι το forvo. Υπάρχουν όμως πολλά online λεξικά και άλλα εργαλεία που σου δίνουν και το ηχητικό της εκάστοτε λέξης και μπορείς να εξασκηθείς απευθείας.
3. Βρες λόγους για να ερωτευτείς τη γλώσσα και τους ανθρώπους που τη μιλούν
Βρες μια σειρά στη γλώσσα-στόχο και ξεκίνα να την παρακολουθείς (χωρίς υπότιτλους, παρακαλώ, αλλά θα το αναλύσω παρακάτω), άκου μουσική που να σου αρέσει, δες ταινίες.
Μάθε για τη χώρα και τον πολιτισμό της.
Κάνε ό,τι μπορείς για να αγαπήσεις τη γλώσσα. Αυτό από μόνο του θα σε βοηθήσει να μαθαίνεις πολύ πιο αποτελεσματικά.
4. Δημιούργησε γύρω σου μια μικρή Αγγλία/ Γερμανία/ Ισπανία/ Γαλλία/ Κίνα/ …
Το ιδανικό θα ήταν να πάμε να ζήσουμε για έναν χρόνο ή έστω για έξι μήνες στη χώρα όπου ομιλείται η γλώσσα-στόχος, αλλά εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, μπορείς να δημιουργήσεις γύρω σου τις ανάλογες συνθήκες.
Δες ταινίες και βίντεο στο YouTube, άκου μουσική, audiobooks ή podcasts, διάβασε βιβλία, μίλα μόνος/η ή με παρέα, έστω κι αν μιλάς τσάτρα-πάτρα.
Το μυαλό σου έμαθε τη μητρική σου γλώσσα με αυτόν τον τρόπο, όχι με βιβλία και ασκήσεις γραμματικής. Ο τρόπος που προσεγγίζει τις ξένες γλώσσες δεν άλλαξε επειδή μεγάλωσες.
5. Μάθε λεξιλόγιο στοχευμένα και οργανωμένα
Για να φτάσεις στο επίπεδο Γ1 (επίπεδο Advanced στα Αγγλικά) της εκάστοτε γλώσσας απαιτούνται περίπου 3500 λέξεις. Αν μοιράσουμε τις πρώτες 700 -1000, που είναι και οι βασικές, μπορείς να μαθαίνεις μόνο 10- 12 λέξεις την ημέρα και μέσα σε τρεις μήνες να έχεις φτάσει στο επίπεδο Β1 (αντίστοιχο του Lower) από άποψη λεξιλογίου.
Ο ιδανικός τρόπος για να το κάνεις είναι τα Flashcards και μπορείς να μάθεις περισσότερα για αυτά εδώ. Με τα Flashcards έχεις δύο επιλογές: είτε να τα δημιουργήσεις με τα χεράκια σου είτε να χρησιμοποιήσεις κάποια εφαρμογή όπως το Memrise ή ακόμα καλύτερα το Anki.
Καλό είναι να δουλεύεις πάντα με οικογένειες λέξεων, καθώς αυτό βοηθά το μυαλό σου να δημιουργήσει ευκολότερα συνδέσεις ανάμεσα στις λέξεις. Έτσι τις θυμάται ευκολότερα.
6. Άσε τη γραμματική για αργότερα…
Όταν ήμασταν παιδιά και μαθαίναμε να μιλάμε, δεν ήρθε κανένας να μας φορτώσει ένα βιβλίο γραμματικής και να μας βάλει να λύνουμε όλη μέρα ασκήσεις. Τι σε κάνει να πιστεύεις πως όταν μεγαλώνουμε αυτή είναι και η σωστή προσέγγιση για να μάθεις ξένες γλώσσες;
Το πράγμα λειτουργεί ως εξής:
Ο εγκέφαλος εκτίθεται σε κάτι άγνωστο και χαοτικό. Με τον καιρό αρχίζει να οργανώνει το χάος και να το κατηγοριοποιεί. Αναγνωρίζει έτσι σιγά-σιγά τα μοτίβα και με τον καιρό τα μιμείται.
Εάν σε αυτό το στάδιο δεις έναν κανόνα γραμματικής, θα τον αναγνωρίσεις και θα μπορέσεις να τον τοποθετήσεις στο σωστό «κουτάκι», μαζί με όλα τα παραδείγματα που έχεις ήδη συγκεντρώσει (αγγλιστί aha-moment).
Στον κλασικό τρόπο διδασκαλίας ξεκινάμε αντίστροφα και έτσι το μυαλό κουράζεται, βαριέται και χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο για να μάθει.
Κάν’το έξυπνα, όπως ο εγκέφαλος:
Μέσα από την ελάχιστη δυνατή αντίσταση! Τα πολλά και σύνθετα είναι εμπόδιο και θα σε οδηγήσουν στο να τα παρατήσεις. Δεν το θέλουμε αυτό. Στο course σε βοηθάω να το κάνεις σωστά.
7. Κάνε επανάληψη σε αυξανόμενα διαστήματα
Χωρίς επανάληψη μην περιμένεις να μάθεις να μιλάς. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως θα πρέπει να αφιερώνεις τρεις ώρες την ημέρα στις ξένες γλώσσες…
Η έξυπνη επανάληψη χρειάζεται στρατηγική και μπορείς να μάθεις εδώ πώς να την οργανώσεις. Το Anki και το Memrise μπορούν να σε βοηθήσουν σε αυτό.
8. Μίλα, άκου, γράψε, διάβασε σε κάθε ευκαρία
Υπάρχουν τρόποι για να εξασκείς τις τέσσερις αυτές δεξιότητες κάθε μέρα. Η τεχνολογία μπορεί να σε βοηθήσει πολύ σε αυτό και είναι ευλογία το ότι πλέον μπορούμε να μαθαίνουμε όπου κι αν είμαστε, ό,τι κι αν κάνουμε. Ειδικά για τις ξένες γλώσσες σού παρέχονται αμέτρητες δυνατότητες στο διαδίκτυο.
Μπορείς να κάνεις γραπτή και προφορική εξάσκηση σε διαδικτυακές κοινότητες όπως είναι το italki, και να δεχτείς την ανατροφοδότηση από τα άλλα μέλη της κοινότητας ή από κάποιον καθηγητή.
Καλό είναι η εξάσκησή σου με κάποιον άλλο, είτε καθηγητή είτε φυσικό ομιλητή της γλώσσας, να εστιάζει στις δεξιότητες που δεν μπορείς να αξιολογήσεις μόνος/η σου: προφορικά και γραπτά. Αν επικεντρωθείς σε αυτά και φροντίζεις κάθε φορά να αυτοπαρατηρείσαι και να μαθαίνεις από τα λάθη που κάνεις, θα δεις πως οι ικανότητές σου θα βελτιώντονται μέρα με τη μέρα.
Η ανατροφοδότηση που θα δεχτείς από κάποιον άλλον είναι εξίσου σημαντική με τα λάθη που θα κάνεις. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να μάθει το μυαλό. Απενοχοποίησε τα λάθη και χρησιμοποίησέ τα προς όφελός σου.
9. Κάνε εξάσκηση και φρόντισε να είσαι συνεπής
Όπως και σε οτιδήποτε άλλο στη ζωή, ό,τι δώσεις αυτό θα πάρεις. Αν κάνεις εξάσκηση μια φορά την εβδομάδα, θα έχεις την ανάλογη εξέλιξη. Αν κάνεις εξάσκηση κάθε μέρα, θα βελτιώνεσαι αναλόγως.
Κανείς δεν λέει, όμως, πως θα πρέπει να δουλεύεις με τις ώρες. Τα 15-20 λεπτά συνειδητής και έξυπνης εξάσκησης (λεξιλόγιο, εκφράσεις, προφορικά και γραπτά) είναι αρκετά. Από εκεί και πέρα μπορείς να ακούς στον νεκρό χρόνο μέσα στη μέρα (βλέπε στο μπάνιο την ώρα που ετοιμάζεσαι ή στο δρόμο για τη δουλειά) κάποιο podcast ή να βλέπεις κάποιο βίντεο στο YouTube.
Έχουμε πολύ περισσότερες ευκαιρίες μέσα στη μέρα απ’ ότι νομίζουμε.
10. Ξεκίνα με εκείνα που πραγματικά σε ενδιαφέρουν
Μάθε πρώτα τις εκφράσεις και το λεξιλόγιο που αντιστοιχούν στα πραγματικά σου ενδιαφέροντα.
Επίλεξε τις αντίστοιχες φράσεις με εκείνες που χρησιμοποιείς συχνά στην καθημερινότητά σου. Κανείς δεν σε αναγκάζει να γίνεις κάτι άλλο από αυτό που είσαι στην γλώσσα που μαθαίνεις. Προσάρμοσε όσα ήδη κάνεις στην ξένη γλώσσα αντί να προσπαθείς να προσαρμοστείς εσύ σε αυτήν.
Αυτή είναι η ομορφιά της αυτόνομης meta-μάθησης: δεν σε βάζει σε καλούπια, αλλά σου επιτρέπει να κινείσαι ελεύθερα.
Βάλε στον εαυτό σου δύσκολα
Ξέρω πως όλα αυτά στην αρχή θα σου φανούν πάρα πολλά και ίσως δυσκολευτείς. Είναι σημαντικό σε αυτό το στάδιο να επιμείνεις.
Όταν ξεκίνησα να μαθαίνω Γαλλικά με αυτόν τον τρόπο, επέλεξα μια γαλλική σειρά που μου άρεσε και ξεκίνησα να τη βλέπω χωρίς υπότιτλους. Οι υπότιτλοι είναι δεκανίκι και εμποδίζουν το μυαλό από το να προσαρμόσει όσα ήδη ξέρει για να μάθει περισσότερα. Έχε πάντα στον νου πως το μυαλό χρειάζεται τα δύσκολα για να μάθει. Τα εύκολα και κατανοητά φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα.
Διάβαζα, λοιπόν, στην αρχή μόνο την περίληψη του εκάστοτε επεισοδίου στα Γαλλικά. Έπειτα το παρακολουθούσα. Στην αρχή καταλάβαινα ελάχιστα, αλλά συνέχισα να μαθαίνω λεξιλόγιο και να εξασκούμαι στο να μιλάω/διαβάζω Γαλλικά. Στο δέκατο επεισόδιο συνειδητοποίησα πως καταλάβαινα το 70% και από τη χαρά μου ξεκίνησα να βλέπω τη σειρά από την αρχή!
Χρειάζεται επιμονή και εμπιστοσύνη στον τρόπο που δουλεύει το μυαλό. Όταν είμαστε παιδιά το ξέρουμε ενστικτωδώς. Όταν μεγαλώνουμε παραιτούμαστε πολύ πιο εύκολα.
Ο στόχος μας εδώ είναι να μην το βάλεις κάτω. Μπορείς να μάθεις οτιδήποτε επιλέξεις. Αρκεί μόνο να βρεις το κίνητρο και να επιμείνεις.
Και να θυμάσαι: Κάθε ένας από εμάς έχει τον δικό του ρυθμό και αυτό είναι καλό. Αν δεν ξεκινήσεις, όμως, δεν θα μάθεις ποτέ ποιος είναι αυτός ο ρυθμός ή πόσα μπορείς τελικά να καταφέρεις.
Προτείνω να γραφτείς στο online course Ξένη γλώσσα σε έξι μήνες! όπου διδάσκω όλες τις έξυπνες τεχνικές meta-μάθησης που θα σε βοηθήσουν να πετύχεις στη γλώσσα που θέλεις.
Με λίγα λόγια, θα μάθεις όσα δεν έμαθες στο σχολείο.
Ειδικά σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου είναι σχεδόν αδύνατο να τα καταφέρεις χωρίς φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα, το να μάθεις πώς να μαθαίνεις είναι τουλάχιστον επαναστατικό.
Και μπορεί να μειώσει τα κόστη του να μάθεις μια ξένη γλώσσα στο μισό.
Τι λες; Σε ενδιαφέρει;
