Ποια είναι η σχέση μεταξύ καλής μνήμης, εγκεφαλικής υγείας και μάθησης, ειδικά σε ότι αφορά τις ξένες γλώσσες; Μπορούν αυτές να μας βοηθήσουν στο να έχουμε καλύτερη εγκεφαλική υγεία για περισσότερα χρόνια;
Η απάντηση είναι με μία λέξη NAI και θα μάθεις ευθύς αμέσως τι αποδεικνύει πλέον η επιστήμη στις μέρες μας.
Ισχυρότερη μνήμη και καθυστέρηση παθήσεων όπως η νόσος Alzheimer
Φαντάσου το μυαλό σαν ένα γυμναστήριο μέσα στο οποίο μπορείς να κάνεις κάθε είδους ασκήση. Άλλες ασκήσεις είναι λιγότερο και άλλες περισσότερο αποτελεσματικές. Μια από τις πλέον αποτελεσματικότερες που μπορείς να επιλέξεις είναι εκείνη του να μάθεις ξένες γλώσσσες.
Η εξάσκηση αυτή μπορεί κυριολεκτικά να αυξήσει το μέγεθος του ιπποκάμπου, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη μνήμη. Έτσι ενισχύονται εκείνοι οι μηχανισμοί που είναι υπεύθυνοι για τη μακροπρόθεσμη μνήμη μας. Μάλιστα, η καλύτερη μνήμη είναι ένα από τα ισχυρότερα οφέλη που έχει κανείς από το να μαθαίνει ξένες γλώσσες. Έχει διαπιστευθεί ερευνητικά πως τα παιδιά που μεγαλώνουν ως δίγλωσσα έχουν πολύ καλύτερες και προηγμένες απομνημονευτικές ικανότητες. Το ίδιο φαίνεται από άλλες έρευνες να ισχύει και για τους ενήλικες που μαθαίνουν ξέλες γλώσσες, οι οποίοι τείνουν να θυμούνται καλύτερα τα ονόματα όσων γνωρίζουν, τις οδηγίες που τους δίνονται και άλλα πράγματα όπως λίστες για ψώνια κλπ.
Άλλες έρευνες που αφορούν την άνοια ή τη νόσο Alzheimer και άλλες παθήσεις που αφορούν τη λειτουργία της μνήμης, δείχνουν πως η εμφάνιση αυτών των παθήσεων μπορεί να καθυστερήσει λόγω της εκμάθησης ξένων γλωσσών. Μια έρευνα που διεξήχθει το 2013 και είχε ως αντικείμενο 700 ανθρώπους με άνοια, (391 από αυτούς δίγλωσσοι) έδειξε πως εκείνοι που ήταν δίγλωσσοι εμφάνισαν τα συμπτώματα της νόσου 4,5 χρόνια αργότερα σε σύγκριση με εκείνους που μιλούσαν μία μόνο γλώσσα.
Το πιο ενδιαφέρον όλων στην έρευνα αυτή είναι το γεγονός πως ακόμα και εκείνοι που ήταν αναλφάβητοι, αλλά συγχρόνως δίγλωσσοι, απολάμβαναν τα οφέλη. Αυτό μας δείχνει πως η μόρφωση από μόνη της δεν επηρεάζει τον εγκέφαλο με τον ίδιο τρόπο όπως οι γλώσσες.
Ταχύτερη ανάκαμψη μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο
Πάρα πολλοί συνάθρωποι μας παθαίνουν καθημερινά εγκεφαλικά επεισόδια. Άλλοτε αυτό οδηγεί σε θάνατο και άλλοτε σε κάποιου είδους αναπηρία. Έρευνες δείχνουν πως υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην πολυγλωσσία και την ταχύτερη ανάκαμψη των γνωστικών λειτουργιών μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλου είδους εγκεφαλικές βλάβες.
Ο λόγος είναι το Γνωστικό Αποθεματικό (Cognitive Reserve) μέσα από το οποίο ο εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να ανακάμψει, επειδή έχει ισχυρότερα και καλύτερα εξοπλισμένα νευρωνικά δίκτυα. Μπορεί έτσι να επιδιορθώσει την όποια βλάβη με μεγαλύτερη ταχύτητα. Η εκμάθηση ξένων γλωσσών οδηγεί στην ενίσχυση του Γνωστικού Αποθεματικού, που επιτρέπουν την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ανάκαμψη από ένα εγκεφαλικό τραύμα, όπως αυτό που προκαλείται από ένα εγκεφαλικό.
Καθυστέρηση της διαδικασίας γήρατος του εγκεφάλου
Τώρα πώς θα σου φαινόταν αν σου έλεγα πως οι ξένες γλώσσες συμβάλλουν στο να παραμείνει ο εγκέφαλος νέος για περισσότερα χρόνια;
Το να μιλάμε περισσότερες ξένες γλώσσες κάνει τον εγκέφαλο πιο προσαρμοστικό και μπορεί να αυξήσει ακόμα και τη φαιά ουσία. Η φαιά ουσία επηρεάζει το να σκεφτόμαστε, να αναλύουμε, να δημιουργούμε συνδέσεις και να συνθέτουμε πληροφορίες αποτελεσματικότερα. Μέσα σε όλα αυτά ο εγκέφαλος παραμένει νέος για περισσότερα χρόνια.
Μια έρευνα που έγινε με ανθρώπους στην τρίτη ηλικία έδειξε πως εκείνοι που ήταν δίγλωσσοι είχαν ισχυρότερες νοητικές ικανότητες σε σύγκριση με εκείνους που μιλούσαν μία μόνο γλώσσα. Επιπλέον, οι δίγλωσσοι συμμετέχοντες στην έρευνα μπορούσαν να ολοκληρώσουν τις γνωστικές ασκήσεις που τους ανατέθηκαν καταναλώνοντας λιγότερη ενέργεια στην προμετωπιαία περιοχή του εγκεφάλου. Κρίνοντας από το γεγονός πως το μέγεθος της ευφυίας μας είναι αντιστρόφως ανάλογο της ενέργειας που καταναλώνουμε γνωστικά και της ταχύτητας με την οποία επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες, θεωρώ ασφαλές το να συμπεράνουμε πως οι ξένες γλώσσες οδηγούν σε ενίσχυση του ίδιου του IQ.
Βελτιωμένη ακοή
Εσύ πόσο καλά ακούς;
Το να μιλάς δύο ή περισσότερες γλώσσες βοηθά την ακοή σου να βελτιωθεί, καθώς ο εγκέφαλος μαθαίνει να ξεχωρίζει τις μικρές διαφορές ανάμεσα στα συγκεκριμένα γλωσσικά συστήματα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη ακοή για περισσότερα χρόνια. Θαρρώ πως, αν το συνδυάσεις και με το να μάθεις να παίζεις κάποιο μουσικό όργανο, θα την αποκτήσεις τη βιονική ακοή. 😉
Καλύτερη συγκέντρωση
Μια άλλη έρευνα που έγινε από επιστήμονες στο πανεπιστήμιο του York έδειξε πως οι άνθρωποι που συχνά εναλλάσσουν ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες γλώσσες έχουν καλύτερη συγκέντρωση. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν πιο εύκολα τις περισπάσεις που υπάρχουν στο περιβάλλον και να εστιάσουν καλύτερα εκεί που θέλουν. Έτσι έχουν αυξημένες τις δεξιότητες του να παρατηρούν το περιβάλλον και να συγκεντρώνονται στα απαραίτητα. Κάτι ακόμα θετικό είναι η δυνατότητα του να καταβάλλουν ελάχιστη προσπάθεια στο να περάσουν από μια νοητική διεργασία σε μία άλλη. Αν θυμάσαι όσα είχαμε πει για το Multitasking, καταλαβαίνεις πόσο σημαντικό είναι κάτι τέτοιο.
Περισσότερη αυτοπεποίθηση και ετοιμότητα λήψης αποφάσεων
Ας μιλήσουμε και λίγο για το ψυχολογικό κομμάτι που μπορούν να ενισχύσουν οι ξένες γλώσσες.
Και μόνο η απόφαση του να μάθεις μια γλώσσα σου δίνει περισσότερη αυτοπεποίθηση. Μέσα σε όλα, αν έχεις επιλέξει και τον κατάλληλο νευροεπιστημονικά τρόπο, θα απολαμβάνεις τη διαδικασία της μάθησης, πράγμα που θα σε βοηθήσει να έχεις ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.
Το να φτάσεις στο σημείο να επικοινωνείς αποτελεσματικά στη γλώσσα-στόχο με κάποιον που είναι φυσικός της ομιλητής, έχει τη δύναμη να ενισχύσει την πίστη στον εαυτό σου και να σε ωθήσει να πάρεις και άλλα ρίσκα για πράγματα που ήθελες πάντα να κάνεις, αλλά δεν το έπαιρνες απόφαση.
Ενισχυμένες γνωστικές ικανότητες και ακαδημαϊκές επιδόσεις
Καλή εγκεφαλική υγεία σημαίνει και καλύτερες γνωστικές επιδόσεις. Μια ξένη γλώσσα είναι ένα ολόκληρο σύστημα από κανόνες, δομές και λεξιλόγιο. Μαθαίνοντας μια ξένη γλώσσα εκπαιδεύεις το μυαλό σου να διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά τα σύνθετα, ενόσω απορροφά και κατανοεί τα διάφορα γλωσσικά μοτίβα. Όσο το μυαλό εργάζεται για να μάθει την γλώσσα, λοιπόν, εμείς καλλιεργούμε άλλες πολύ σημαντικές δεξιότητες, όπως η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και άλλες γνωστικές λειτουργίες. Οι διανοητικές μας ικανότητες διευρύνονται με λίγα λόγια και μας καθιστούν πολύ πιο αποτελεσματικούς.
Οι ενισχυμένες γνωστικές δυνατότητες οδηγούν σε καλύτερες σχολικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις. Το να μάθεις κανείς μία ή περισσότερες ξένες γλώσσες οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα στα μαθηματικά, την ανάγνωση και την αυξημένη λεξιλογική επάρκεια μαθητών.
Με έναν σμπάρο πολλά τριγόνια δηλαδή…
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά ακόμα οφέλη που φέρει εκμάθηση ξένων γλωσσών. Δε θα σου πως πως είναι ο μόνος δρόμος. Θα σου πως, όμως, πως είναι ένας από τους πιο διασκεδαστικούς και ενδιαφέροντες δρόμους που μπορείς να επιλέξεις για να έχεις καλύτερη εγκεφαλική υγεία και μνήμη. Μέσα σ’ όλα, θα σου είναι πολύ πιο εύκολο να ταξιδεύεις ή να βρεις τη δουλειά των ονείρων σου.
Ό,τι κάνουμε για το μυαλό μας είναι μια επένδυση που θα αποδόσει τα οφέλη της μέσα στα χρόνια που έπονται. Μία από τις καλύτερες επενδύσεις, λοιπόν, είναι το να μάθεις ξένες γλώσσες.
Πηγές/ Επιστημονικές έρευνες:
Bilingualism delays age at onset of dementia, independent of education and immigration status
Impact of Bilingualism on Cognitive Outcome After Stroke
Cognitive and Linguistic Processing in the Bilingual Mind
Lifelong Bilingualism Maintains Neural Efficiency for Cognitive Control in Aging