Η ευελιξία μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στο πώς ζούμε, στα επαγγελματικά μας, στην προσωπική μας ζωή.

Μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία, ανεξάρτητα από το πτυχίο, την ενασχόληση ή τα ενδιαφέροντά μας.

Είναι απαραίτητη, αν δεν θέλουμε να μας προσπεράσει ο κόσμος.

Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν άγχος για το μέλλον. Πολλοί νιώθουν άγχος για το ίδιο το παρόν.

Ζούμε σε έναν κόσμο που διαρκώς αλλάζει, μας φέρνει αντιμέτωπους με προκλήσεις, και μας κάνει να νιώθουμε συνέχεια πως όσα κάνουμε δεν είναι αρκετά. Τι μπορούμε να κάνουμε, για να ανταπεξέλθουμε;

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τρόπους για να αντιπαρέλθουμε αυτό το πρόβλημα. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε άνθρωπος στον 21ο αιώνα:

Τον κίνδυνο τού να μας προσπεράσει ο κόσμος, και να μην μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τη ζωή που ονειρευόμαστε.

Ίσως τώρα σκέφτεσαι ότι είναι πολύ απλό και ότι, ναι, έχεις ευελιξία στη ζωή σου. Είναι, όμως, πράγματι έτσι;

Τότε γιατί αποτελεί η ευελιξία ανταγωνιστικό πλεονέκτημα;

Ένα παράδειγμα από την εποχή του κορονοϊού και της καραντίνας είναι εκείνο των επιχειρήσεων και των ηλεκτρονικών καταστημάτων. Σύμφωνα με επίσημα δεδομένα που θα δεις στην παρακάτω εικόνα, μόνο ένα 18% των επιχειρήσεων είχε eshop πριν την πανδημία.

Αυτό από μόνο του είναι εντυπωσιακό.

Πώς είναι δυνατόν εν έτει 2020 τόσο πολλές επιχειρήσεις να ήταν εκτός δράσης; Εκτός διαδικτύου; Και πώς περίμεναν να συνεχίσουν να είναι ανταγωνιστικές;

Υπάρχει, όμως, και κάτι ακόμα, που είναι πολύ πιο εντυπωσιακό…

Μετά την πρώτη καραντίνα μόνο ένα 6% των επιχειρήσεων μπήκε στη διαδικασία να δημιουργήσει το eshop της, αφήνοντας πίσω ένα 76% που κινδύνευε να μείνει εκτός εμπορίου. Και με βάση όσα θα διαβάσεις εδώ, τα πράγματα δεν αλλάζουν με τον ρυθμό που θα περίμενε κανείς δύο ή τρία χρόνια μετά.

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πως το να δούμε την ευελιξία ως κάτι που χρειάζεται να καλλιεργήσουμε, αποτελεί ανάγκη παρά πολυτέλεια. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για κάτι δεδομένο για όλους τους ανθρώπους.

Αυτό το άρθρο θα σε βοηθήσει να κάνεις ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τι θα μάθεις, λοιπόν, εδώ;

Θα μιλήσουμε για την ίδια την ευελιξία, που είμαι βέβαιη πως ήδη έχεις αντιληφθεί πόσο σημαντική είναι. Και ταυτόχρονα πόσο μη δεδομένη. Επίσης, θα δούμε με ποιους τρόπους μπορείς να την καλλιεργήσεις.

Ξεκινώντας χρειάζεται να παραδεχτούμε πως ευελιξία είναι μια αρκετά αόριστη έννοια.

Ίσως εδώ και ώρα να αναρωτιέσαι, πώς θα μπορούσες να την καλλιεργήσεις ως δεξιότητα και τι μπορείς να κάνεις ξεκινώντας από σήμερα, ώστε να αρχίσεις να γίνεσαι πιο ευέλικτος/η.

Πρόκειται λοιπόν να σου δώσω τρία κλειδιά, το κάθε ένα με έναν πρακτικό τρόπο προσέγγισης. Ο στόχος μας είναι να ξεκινήσεις σήμερα κιόλας να καλλιεργείς αυτό που μπορεί να σε πάει και να συνεχίσει να σε πηγαίνει πολλά επίπεδα παραπάνω.

Θα μιλήσουμε για τρεις υπο-δεξιότητες που οδηγούν στην ευελιξία. Τρεις σημαντικές δεξιότητες, που έχουν εξίσου μεγάλη βαρύτητα, και είναι ικανές να απογειώσουν το μέλλον σου. Κάθε μία από αυτές συμπληρώνει τις άλλες δυο και θα σου δώσει εργαλεία για να πετύχεις πολύ περισσότερα απ’ όσα τώρα μπορείς να φανταστείς.

Τι οδηγεί στην ευελιξία, λοιπόν;

Μία δεξιότητα που χτίζει όλες τις άλλες: Meta-Μάθηση

Τι θα σκεφτόσουν, αν σου έλεγα πως η γνώση είναι το νέο χρήμα;

Πιθανότατα το υποψιάζεσαι ή το γνωρίζεις ήδη. Το θέμα είναι τι κάνουμε και τι σημαίνει αυτό για τη ζωή μας σε πρακτικό επίπεδο;

Καταρχάς, σημαίνει ότι δεν έχουμε επιλογή. Ότι χρειάζεται να είμαστε σε θέση να καλλιεργούμε γνώσεις και δεξιότητες σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Να εμπλουτίζουμε έτσι τις ικανότητές μας. Να ανεβάζουμε διαρκώς την αξία που μπορούμε να προσφέρουμε στον κόσμο.

Εδώ η απάντηση είναι το metalearning.

Πρόκειται για την πρώτη σημαντική δεξιότητα που συνθέτει το παζλ της ευελιξίας και στα Ελληνικά ονομάζεται Meta-Μάθηση. Πρόκειται για τη δεξιότητα τού «μαθαίνω-πώς-να-μαθαίνω».

Meta-Μάθηση με λίγα λόγια σημαίνει μαθαίνω πώς να μαθαίνω και να καλλιεργώ οποιαδήποτε γνώση ή δεξιότητα στον λιγότερο δυνατό χρόνο με τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση.

Μπορεί να απογειώσει τις δυνατότητές μας και να μας βοηθήσει να πετύχουμε, να βρούμε τη θέση εργασίας που μας ταιριάζει, και να νιώσουμε το αίσθημα πληρότητας που κάθε άνθρωπος αποζητά και αξίζει.

Θα ξεκινήσουμε με την εξής αρχή:

Τα πάντα είναι δεξιότητες.

Υπάρχουν εργαλεία που μπορούν να απογειώσουν τον ρυθμό με τον οποίο μαθαίνεις, τον βαθμό στον οποίο απομνημονεύεις, και τα αποτελέσματα που μπορείς να δεις.

Εργαλεία που πιθανότατα δεν σου δόθηκαν ποτέ, καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα δεν μας εκπαιδεύει ποτέ στο πώς να μαθαίνουμε.

Μέσα από τη Meta-Μάθηση, όμως, μπορείς να αρχίσεις να μαθαίνεις έως και στο ένα πέμπτο τού χρόνου που χρειαζόσουν μέχρι σήμερα.

Το διανοείσαι;

Ένα πέμπτο του χρόνου σημαίνει πως από εκεί που μπορεί κάτι να σου παίρνει μέχρι σήμερα πέντε ώρες για να το μάθεις, έχεις τη δυνατότητα να το μάθεις σε μία μόνο ώρα.

Σκέψου, λοιπόν, πόσο ανταγωνιστικός/ή μπορείς να γίνεις σε έναν κόσμο, όπου έχεις τη δυνατότητα να καλλιεργήσεις τη δεξιότητα που σε κάποιον άλλον παίρνει ένα διετές μεταπτυχιακό, μέσα σε έξι μόνο μήνες.

Φαντάσου πόσο μπροστά θα σε πήγαινε το να μπορούσες να μάθεις όποια ξένη γλώσσα επιλέξεις αυτόνομα και γρήγορα, δίχως να εξαρτάσαι από τον παραδοσιακό, συστημικό τρόπο που σε κρατά δέσμιο βιβλίων και εδράνων. Τη στιγμή που ο κόσμος τρέχει και η τεχνολογία σού παρέχει πολύ πιο αποτελεσματικούς τρόπους εκμάθησης.

Μερικά παραδείγματα Meta-Μάθησης και ευελιξίας

Είπαμε νωρίτερα πως η γνώση είναι το νέο χρήμα στην εποχή μας. Το καλύτερο παράδειγμα της αξίας της μπορούμε να το βρούμε στη βιομηχανία αυτο-κινούμενων αυτοκινήτων. 

Ο Sebastian Thrun, ιδρυτής της Google X και της ομάδας αυτο-κινούμενων αυτοκινήτων της Google X, αναφέρει τα εξής: 

Το παράδειγμα της Uber, η οποία πλήρωσε 700 εκατομμύρια δολάρια για την Otto, μια εταιρεία έξι μηνών με 70 υπαλλήλους. Επίσης, δίνει το παράδειγμα της General Motors που επένδυσε 1 δισεκατομμύριο δολάρια για την Cruise. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για εταιρείες που ασχολούνται με τεχνολογία αυτο-κινούμενων αυτοκινήτων.

Ο Thrun συμπέρανε μετά από όλα αυτά πως «στις μέρες μας η αξία του ταλέντου ανέρχεται στα 10 εκατομμύρια δολάρια». Με λίγα λόγια, αναφέρεται στην αξία του να επενδύει κανείς στην απόκτηση γνώσης – είτε απευθείας είτε έμμεσα.

Όπου «ταλέντο», δεν μιλάμε φυσικά για κάποιο εκ γενετής «χάρισμα», αλλά για δεξιότητες και ικανότητες που αποκτήθηκαν με πολλή δουλειά και μελέτη.

Μιλάμε για 10 εκατομμύρια δολάρια ανά ικανό knowledge worker.

Παρά το ότι το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι εντυπωσιακό, το δεδομένο ότι η γνώση ανταμείβεται αδρά ισχύει και για άλλες σπάνιες και επικερδείς δεξιότητες.

Οι άνθρωποι που είναι σε θέση να αναγνωρίσουν δεξιότητες απαραίτητες για μελλοντικά επαγγέλματα – παραδείγματος χάρη αναλυτές δεδομένων ή σχεδιαστές προϊόντων – και να τις καλλιεργήσουν γρήγορα, είναι «καταδικασμένοι» να πετύχουν. Το ίδιο ακριβώς ισχύει τόσο σε επίπεδο επιχειρήσεων όσο και επαγγελματιών, που αναγνωρίζουν σημαντικές δεξιότητες- πολλαπλασιαστές για όσα κάνουν και τις ενσωματώνουν στη δράση τους.

Στο παράδειγμα των eshops που είδαμε νωρίτερα δεν αρκεί το να προσλάβει κανείς έναν καλό προγραμματιστή και να στήσει ένα eshop. Το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει και άλλες σημαντικές παραμέτρους όπως είναι το branding, οι online πωλήσεις, η κειμενογραφία (copywriting), το SEO, το email marketing, τα social media… 

Όλα αυτά αποτελούν ταυτόχρονα απαραίτητες δεξιότητες που μπορούν να καλλιεργηθούν. Μπορείς λοιπόν να ξεχωρίσεις με το να χτίσεις ένα πολύ δυνατό βιογραφικό, εντοπίζοντας και καλλιεργώντας τέτοιες δεξιότητες-πολλαπλασιαστές. Μπορείς επίσης να ξεχωρίσεις με το να γίνεις καλός στο να εντοπίζεις το «ταλέντο» που τις κατέχει ήδη και να το προσλαμβάνεις.

Και φυσικά, όλα όσα συζητάμε για τα eshops εφαρμόζονται και σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση.

Ο τρόπος σκέψης των νικητών

Είναι σημαντική η παραδοχή τού ότι δεν υπάρχει περιορισμός στο τι μπορείς να μάθεις και πώς μπορείς να αναπτυχθείς σαν μαθητής, επαγγελματίας, άνθρωπος. Ειδικά στην εποχή του διαδικτύου.

Κανένας περιορισμός εκτός από έναν… Το ίδιο σου το mindset, δηλαδή η νοοτροπία και η στάση σου απέναντι στα πράγματα.

Αυτή ακριβώς είναι και η δεύτερη δεξιότητα που συνθέτει το παζλ της ευελιξίας. Ένα μυαλό κλειστό στην πρόοδο και την αλλαγή, είναι καταδικασμένο να μένει πάντα πίσω.

Το λεγόμενο growth mindset, λοιπόν, είναι η δεύτερη δεξιότητα που θα συζητήσουμε εδώ και ίσως αποτελεί και το πρώτο που μπορείς να ξεκινήσεις να δουλεύεις σήμερα κιόλας. 

Η πρώτη σου άσκηση είναι το να ανοίξεις το μυαλό σου στις δυνατότητες και πιθανότητες τού να ισχύουν και για σένα όλα όσα συζητάμε εδώ. Η στάση και νοοτροπία που έχουμε απέναντι στα πράγματα, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο αν θα αναγνωρίσουμε εμπόδια ή ευκαιρίες, λύσεις ή προβλήματα, αδιέξοδα ή δυνατότητες.

Στα Ελληνικά ονομάζουμε το growth mindset αναπτυξιακό τρόπο σκέψης. Με απλά λόγια, ο αναπτυξιακός τρόπος σκέψης σού λέει πως μπορείς να πετύχεις ό,τι αποφασίσεις με την ανάλογη προσπάθεια.

Παύεις έτσι να κρίνεις τον εαυτό σου με βάση αυτό που «είσαι μέχρι σήμερα και δεν αλλάζει». Γίνεσαι ο άνθρωπος που αλλάζει σύμφωνα με τους στόχους που θέτει και την προσπάθεια που καταβάλει αντίστοιχα.

Ένα πράγμα παίζει εδώ καθοριστικό ρόλο: Είναι η στάση που έχουμε απέναντι στα λάθη και την αποτυχία.

Ποια είναι η δική σου στάση απέναντί τους; Ανήκεις σε εκείνους που φοβούνται να αποτύχουν ή να κάνουν λάθη;

Ίσως σε βοηθήσει η εξής αναπλαισίωση:

Δεν υπάρχουν λάθη, υπάρχει μόνο feedback (ανατροφοδότηση).

Κάθε τι που ζούμε – δοκιμάζουμε – κάνουμε αποτελεί μια ευκαιρία για μάθηση. Εκείνα για τα οποία μέχρι τώρα κατηγορούμε τον εαυτό μας, αποτελούν υπέροχες ευκαιρίες για να μάθουμε και να εξελιχθούμε. Το feedback, η ανατροφοδότηση, που προκύπτει από αυτά είναι κάτι που αξίζει να μελετήσουμε προσεκτικά.

Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε «αποτυχία» είχες στη ζωή σου αποτελεί πολύτιμη πληροφορία. Πληροφορία που σε βοηθά να μάθεις, να βελτιωθείς και να εξελιχθείς. Εφόσον το επιλέξεις.

Ερωτήσεις όπως «Τι πήγε καλά;» και «Τι μπορώ να κάνω την επόμενη φορά καλύτερα;» αποτελούν εργαλεία με τη δύναμη να μας εξελίξουν. Μέσα από τις απαντήσεις μας σε αυτές, είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε στρατηγικές για ανάλογες μελλοντικές περιπτώσεις. Μπορούμε έτσι να βελτιώσουμε τη δράση μας, και ως εκ τούτου να οδηγηθούμε πιο κοντά στην επιτυχία.

Βλέπεις, είτε το δεχόμαστε είτε όχι, η αποτυχία είναι απαραίτητο στάδιο για να φτάσουμε στην επιτυχία. Αν όμως φοβάσαι να αποτύχεις, δεν θα φτάσεις ποτέ στο σημείο τού να μάθεις από τα λάθη σου, ώστε να πετύχεις τελικά αυτά που θέλεις.

Πόσο ευελιξία μπορεί να έχει κάποιος που δεν τολμά να αποτύχει;

Τολμώ να αποτύχω σημαίνει παίρνω το ρίσκο, βγαίνω από τη ζώνη άνεσής μου, δοκιμάζω κάτι νέο, δίχως να είμαι σίγουρος/η για το αποτέλεσμα.

Μοιάζει με τον ορισμό της ευελιξίας. Δεν νομίζεις;

Η στάση μας απέναντι στα λάθη και την αποτυχία είναι απαραίτητο να αλλάξει, αν θέλουμε να ανήκουμε στους νικητές του 21ου αιώνα. Τα ίδια τα λάθη είναι το απόλυτο σύστημα μάθησης του μυαλού. Όσο κι αν έχεις μάθει να τα φοβάσαι, ήρθε η ώρα να μάθεις να τα αγαπάς και να τα βλέπεις ως αυτό που πραγματικά είναι:

Ευκαιρίες για μάθηση και εξέλιξη.

Το κομμάτι που ολοκληρώνει το παζλ της ευελιξίας: η δράση

Θυμάσαι τι είπαμε νωρίτερα για τα eshops στην Ελλάδα; Μόνο ένα 6% των επιχειρήσεων ανέλαβε δράση και δημιούργησε το δικό της ηλεκτρονικό κατάστημα. 

Το θέμα είναι πως σίγουρα ήταν πολύ περισσότεροι εκείνοι που αντιλήφθηκαν την ανάγκη. Τι έκαναν όμως γι’ αυτό;

Δίχως τη δράση, ό,τι κι αν σκεφτόμαστε θεωρητικά, είναι μόνο αυτό: θεωρία και μηδενικά αποτελέσματα.

Μάλιστα, υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο στο να μην αναλαμβάνει κανείς δράση. Ο νόμος της εντροπίας που λέει ότι οτιδήποτε δεν εξελίσσεται και μένει ακίνητο αρχίζει να εκφυλίζεται ή να γίνεται χειρότερο απ’ ότι ήταν πριν.

Τι θέλουμε λοιπόν; Να μείνουμε ακίνητοι σε έναν κόσμο που θα συνεχίσει να κινείται; Ή να κινούμαστε κι εμείς μαζί του;

Για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα χρειάζεται να καλλιεργήσουμε τη δεξιότητα τού να αναλαμβάνουμε δράση. Δίχως καθυστερήσεις. Αυτό ξεκινά με την ίδια τη συνειδητοποίηση πως το να αναλάβουμε δράση αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Και μόνο το γεγονός πως οι περισσότεροι άνθρωποι θα αναγνώριζαν μια ευκαιρία και θα έκαναν πίσω από φόβο μπροστά στο άγνωστο, μας δείχνει πόσο σημαντικό είναι το να είμαστε σε θέση να κάνουμε το βήμα μπροστά και να πάρουμε το ρίσκο.

Η παρατήρηση και η προσαρμογή στις καταστάσεις είναι μόνο ένα μέρος τής εξίσωσης. Ναι, χρειάζεται να μένουμε ενημερωμένοι. Ναι, χρειάζεται να συγκεντρώνουμε όσο περισσότερες πληροφορίες γίνεται, ώστε να παίρνουμε τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις, γνωρίζοντας ποιο είναι κάθε φορά το κόστος ευκαιρίας.

Όλα αυτά, όμως, παραμένουν θεωρία, αν δεν κάνουμε και το απαραίτητο πρώτο βήμα «στο κενό» που θα οδηγήσει μοιραία και σε όλα τα άλλα. Αυτό το βήμα στο κενό είναι και εκείνο που τελικά μας δίνει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα – είτε κερδίσουμε είτε χάσουμε. Η ίδια η εμπειρία είναι εκείνη που μας τοποθετεί σε καλύτερη θέση έναντι των άλλων. Δίχως αυτήν την εμπειρία δεν έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε και έπειτα να εξελιχθούμε.

Μπορεί η απόφαση που θα πάρουμε να αποδειχθεί πως δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, και αυτό είναι ΟΚ. Αυτό που δεν είναι ΟΚ είναι το να παραμείνουμε στάσιμες. Για να πετύχεις οτιδήποτε χρειάζεται πρώτα να ρισκάρεις το να αποτύχεις.

Και με αυτό φτάνουμε στο πώς συνδέονται όλα τα παραπάνω. 

Μέσα από τη συνεχή δοκιμή και προσπάθεια ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλές «ευκαιρίες» να αποτύχουμε. Αυτές είναι και οι ευκαιρίες μας για να μάθουμε, να πάρουμε την απαραίτητη ανατροφοδότηση και να βελτιωθούμε.

Η ανατροφοδότηση μέσα από την ανάληψη δράσης είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που μπορεί να μας εξελίξει τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά. Η εμπειρία – το βίωμα που προκύπτει – έχει μεγαλύτερη δύναμη από οποιαδήποτε θεωρία.

Το είπαμε και πριν: τα λάθη είναι το απόλυτο σύστημα μάθησης τού μυαλού. Μετάτρεψε σε συνήθεια το να αποτυγχάνεις γρήγορα και με χαμηλό κόστος.

Σε κάθε περίπτωση, το θέμα είναι να προχωράς. Να δημιουργείς διαρκώς νέους κύκλους ανατροφοδότησης, ώστε να εξελίσσεσαι και να βελτιώνεσαι διαρκώς. Να μη μένεις ποτέ ευχαριστημένη με όσα κάνεις. 

Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να γίνεις τελειομανής. Σημαίνει όμως πως πρέπει να στοχεύεις στην αριστεία: Να ψάχνεις πάντα να βρεις τρόπο για να κάνεις τα πράγματα καλύτερα, και έπειτα να κάνεις το καλύτερο που μπορείς.

Πρόκειται για συνήθεια και στάση ζωής. Η δράση όμως, ακόμα κι όταν δεν είμαστε σίγουροι για το αποτέλεσμα –  ειδικά τότε – είναι εκείνη που οδηγεί στην πραγματική μάθηση. Και μάθηση σημαίνει μοιραία εξέλιξη.

Από τη θεωρία στην ευελιξία – τα επόμενά σου βήματα

Αναγνωρίσαμε λοιπόν πόσο σημαντική είναι η ευελιξία για τη ζωή μας. Είδαμε πως δεν είναι δεδομένο χαρακτηριστικό των ανθρώπων, καθώς και για ποιον λόγο αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Είδαμε επίσης τρεις σημαντικές δεξιότητες που μπορούν να μας βοηθήσουν να καλλιεργήσουμε την ευελιξία μας.

Σε έναν κόσμο που διαρκώς εξελίσσεται, η καλλιέργεια της ευελιξίας είναι πλέον ανάγκη, όχι πολυτέλεια ή επιλογή. Όσο νωρίτερα το συνειδητοποιήσουμε και το κάνουμε κομμάτι του τρόπου σκέψης μας τόσο καλύτερο head start θα έχουμε, έναντι εκείνων που θα μείνουν σε όσα ξέρουν και δεν θα αναζητήσουν νέους τρόπους δράσης.

Τι είναι, όμως, εκείνο που μπορείς να κάνεις τώρα;

Παρακάτω θα βρεις τα βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις από εδώ και πέρα, ώστε να μετατρέψεις τη θεωρία αυτού του άρθρου σε πράξη.

Θυμήσου: Ό,τι κι αν σου πω, μπορώ μόνο να σου δείξω τον δρόμο. Εσύ είσαι εκείνος που πρέπει να τον βαδίσει.

Δίχως την ανάληψη δράσης, ο χρόνος που αφιέρωσες εδώ δεν θα είναι τίποτα παραπάνω από χαμένος. Αν όμως αναλάβεις δράση, μπορεί η ώρα που αφιέρωσες εδώ εύκολα να γίνει game changer για τη ζωή σου και όσα θα κάνεις από εδώ και πέρα. 

Βήμα 1ο

Ξεκίνα να βλέπεις τα λάθη και τις αποτυχίες ως ευκαιρίες για μάθηση και εξέλιξη.

Μία άσκηση που μπορεί να σε βοηθήσει να το κάνεις αυτό, είναι το να πάρεις μολύβι και χαρτί και να καταγράψεις εκείνα που θεωρείς ότι είναι οι σημαντικότερες αποτυχίες της ζωής σου. Έπειτα απάντησε τα εξής ερωτήματα:

• Τι ακριβώς έκανα λάθος σε αυτήν την περίπτωση;

• Τι μου έμαθε αυτή η εμπειρία;

• Τι θα έκανα τώρα διαφορετικά;

• Πώς έχω αξιοποιήσει ή μπορώ να αξιοποιήσω αυτό το μάθημα τώρα πια;

Μην υποτιμήσεις το σημείο όπου τα γράφεις όλα στο χαρτί. Δεν αρκεί να τα σκεφτείς όλα αυτά για να αποκτήσεις επίγνωση. Χρειάζεται να κάνεις τη δουλειά γραπτώς.

Αφού τελειώσεις με τις εμπειρίες τού παρελθόντος, συνέχισε στο τώρα. Αναζήτησε ενεργά ευκαιρίες από το σήμερα, όπου μπορείς να δεις τα πράγματα μέσα από το πρίσμα της ευκαιρίας για μάθηση.

• Τι είναι εκείνο που με δυσκολεύει τώρα;

• Τι μου μαθαίνει;

• Πώς με εξελίσσει;

• Τι καλούμαι να μάθω ή να καλλιεργήσω μέσα από αυτό, ώστε να γίνομαι διαρκώς η καλύτερη δυνατή εκδοχή μου;

Οι ερωτήσεις αυτές είναι πανίσχυρες. Αν αρχίσεις να τις απαντάς συχνά – ειδικά αν αυτό το κάνεις γραπτώς – έχουν τη δύναμη να απογειώσουν την εξέλιξή σου. Το σημαντικότερο, όμως, είναι το ότι θα σε βοηθήσουν να αναπλαισιώσεις τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις την αποτυχία και τα λάθη.

Αυτό είναι που μοιραία οδηγεί στο να καλλιεργήσεις το πολυπόθητο growth mindset, που δεν θα σε αφήσει να το βάλεις κάτω ποτέ. Αντιθέτως, θα οδηγεί πάντα στο να αναζητάς τις ευκαιρίες πίσω από οποιαδήποτε κρίση ή δυσκολία. Τις λύσεις πίσω από τα προβλήματα. Το φως μέσα στο σκοτάδι.

Βήμα 2ο

Στο κομμάτι της δράσης έχω να σου προτείνω κάτι πολύ απλό με τεράστια δύναμη: τον κανόνα του 1%. 

Το μόνο σίγουρο είναι πως, αν πας να αναλάβεις σήμερα μια τεράστια δράση, θα αποτύχεις. Aυτό ίσως σε αποθαρρύνει σε τέτοιο βαθμό που δεν θα θέλεις να ξαναπροσπαθήσεις και θα απορρίψεις οτιδήποτε είπαμε εδώ ως κακή συμβουλή. Είναι όμως;

Αναλαμβάνω δράση δεν σημαίνει κάνω μεγάλα βήματα στο κενό, δίχως να υπολογίζω το κόστος. Αναλαμβάνω δράση σημαίνει δρω.

Σίγουρα όμως όχι κάνοντας τεράστιες αλλαγές, που η σημερινή μου ταυτότητα δεν είναι ακόμη σε θέση να υποστηρίξει.

Οι μεγάλες αλλαγές αποτελούνται από πολλά μικρά βήματα που γίνονται σε βάθος χρόνου. Είναι ελάχιστοι – ή και ανύπαρκτοι – εκείνοι που πέτυχαν εν μία νυκτί. Οι περισσότεροι άνθρωποι – αν όχι όλοι – που πέτυχαν οτιδήποτε, το έκαναν μέσα από πολλές δοκιμές και βελτιώσεις. Σε βάθος χρόνου.

Ίσως η στιγμή που έγινε γνωστή η επιτυχία τους να είναι συγκεκριμένη, αλλά – πίστεψέ με – αυτή η επιτυχία αποτελείται από πολλές στιγμές, μικρά βήματα, αποτυχίες, δοκιμές, ανατροφοδότηση.

Δοκίμασε λοιπόν αλλαγές και βήματα της τάξεως του 1%. Ξεκίνα από εκεί, ειδικά αν ανήκεις στους ανθρώπους που δυσκολεύονται πάρα πολύ να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Βγες από τη ζώνη άνεσής σου σιγά-σιγά. Πάνω απ’ όλα, δώσε στο υποσυνείδητο και την ταυτότητά σου χρόνο να προσαρμοστούν σε αυτό που κάνεις.

Όταν μετατρέψεις αυτήν την προσέγγιση σε συνήθεια, θα διαπιστώσεις κι εσύ πως κάθε νέα αλλαγή θα σου φαίνεται πιο εύκολη. Ή τουλάχιστον θα σου είναι πιο εύκολο να κάνεις το βήμα. 

Το growth mindset δεν καλλιεργείται σε μια μέρα. Αξίζει όμως κάθε μικρή στιγμή επίγνωσης που σε βοηθά να το καλλιεργήσεις, όταν αυτό είναι το εισιτήριο για τη ζωή που θέλεις να ζήσεις.

Σου αξίζει αυτή η ζωή. Δεν συμφωνείς;

Βήμα 3ο

Συνέχισε με τη meta-μάθηση. Άσε στην άκρη όλους τους τρόπους με τους οποίους συνηθίζεις να μαθαίνεις μέχρι σήμερα και διερωτήσου:

Πώς μπορώ να αρχίσω να συμπεριλαμβάνω στον τρόπο που μαθαίνω τις πέντε μου αισθήσεις, ή τουλάχιστον τις εξής τρεις: όραση, ακοή, αφή;

Συχνά, εστιάζουμε μαθαίνοντας – ή διδάσκοντας – πάρα πολύ σε μία από αυτές. Αυτό δυστυχώς δεν βοηθά το μυαλό μας να μάθει μέσα από πολλά κανάλια, ώστε να καταχωρήσει τις πληροφορίες με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στην μακροπρόθεσμη μνήμη μας. 

Εάν όμως η δική μας προσέγγιση συμπεριλαμβάνει το να βλέπουμε, να ακούμε και να κάνουμε κάτι με τη νέα γνώση, το ποσοστό κατανόησης και απομνημόνευσης εκτινάσσεται στα ύψη.

Σίγουρα δεν μπορώ εδώ να σου μάθω πώς να φέρεις τη meta-μάθηση στη ζωή σου. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε αρκετές ώρες εκπαίδευσης και κυρίως δοκιμών από την πλευρά σου. Το νοητικό πείραμα που σου ζήτησα να κάνεις, όμως, μπορεί ήδη να σου έχει δώσει μια ιδέα για το πώς να κάνεις τα πράγματα καλύτερα.

Τώρα χρειάζεται να βάλεις τη δημιουργικότητά σου να δουλέψει και να αρχίσεις να εντοπίζεις τρόπους μάθησης που να λειτουργούν για σένα.

Μπορείς να βρεις επιπλέον υλικό στο blog μου και στο podcast μου The Brain Hacking Academy. Θα βρεις εκεί πολλούς τρόπους για να αρχίσεις να μαθαίνεις αποτελεσματικά και να κερδίζεις χρόνο. Χρόνο που υπό άλλες συνθήκες θα έχανες.

Ο χρόνος όμως δεν γυρίζει πίσω. Μάθε πώς να τον αξιοποιείς σοφά και αποτελεσματικά μέσα από τη meta-μάθηση.

There you go!

Αυτά είναι τα βήματα που οδηγούν σε περισσότερη ευελιξία. 

Σε κάθε περίπτωση, τα εργαλεία για να πετύχεις αυτά που θέλεις υπάρχουν. Είναι στο χέρι σου να τα αναζητήσεις.