«Δεν βρίσκω τη δουλειά που θέλω.»
«Δεν μου αρέσει η δουλειά μου.»
«Δεν μπορώ να βρω δουλειά.»
Τρία πράγματα που ακούμε όλο και πιο συχνά. Μοιάζουν να έχουν γίνει οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες φράσεις της σημερινής εποχής.
Είναι όμως αλήθεια;
Αν είναι αλήθεια, πώς εξηγείς το γεγονός πως, παρά τις δυσκολίες της σημερινής εποχής, υπάρχουν εκείνοι που φαίνεται να τα έχουν όλα; Πώς εξηγείς το γεγονός πως υπάρχουν πολλές φορές άνθρωποι με λιγότερα τυπικά προσόντα από άλλους σε ονειρικές θέσεις εργασίας; Πώς εξηγείς το ότι υπάρχουν πολλές μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις που ανθίζουν σε ένα κόσμο που τείνει να μαραθεί;
Μας βομβαρδίζουν από παντού με buzz words όπως η δια βίου μάθηση και τα soft skills. Μας λένε πως πρέπει να γράψουμε το ιδανικό βιογραφικό και το τέλειο cover letter που θα μας βοηθήσει να ξεχωρίσουμε στην αγορά εργασίας.
Το κάνουμε.
Τα αποτελέσματα, όμως, δεν είναι για όλους ίδια. Οι περισσότεροι μάλιστα δεν καταφέρνουν τελικά να πετύχουν τον στόχο τους και να βρουν μια θέση εργασίας που να τους αρέσει. Πόσο μάλλον τη θέση εργασίας που ονειρεύονται.
Ένα συντριπτικό μέρος των εργαζομένων σήμερα έχουν θέσεις εργασίας που δεν τους ικανοποιούν, δεν αισθάνονται πληρότητα μέσα σε αυτές και νιώθουν πως οι δυνατότητές τους δεν αξιοποιούνται.
Πού ξεκινάει και πού τελειώνει η αλήθεια τελικά;
«Είναι δύσκολο να βρεις δουλειά.»
Ας ξεκινήσουμε με αυτήν τη φράση. Είναι όντως αλήθεια;
Μια σύντομη έρευνα στο ίντερνετ θα μας πείσει για το αντίθετο. Δουλειές υπάρχουν. Το θέμα είναι με ποιον τρόπο ο κάθε ένας από εμάς τοποθετείται στην αγορά εργασίας για να πάρει μία από αυτές.
Θα μου πεις τώρα πως στην Ελλάδα των περιορισμένων ευκαιριών τα πράγματα είναι δύσκολα. Δεν έχουν όλοι ίσες ευκαιρίες και γι’ αυτό οι περισσότεροι από εμάς σκέφτονται μια καριέρα στο εξωτερικό.
Αυτός ακριβώς ο τρόπος σκέψης είναι το πρόβλημα. Το Fixed Mindset που καλλιεργείται στην σημερινή εποχή ευθύνεται για τα περισσότερά μας προβλήματα. Αντί να σκεφτόμαστε πως ζούμε σε έναν κόσμο απεριόριστων ευκαιριών, σκεφτόμαστε πως ζούμε στην Ελλάδα της κρίσης, όπου δεν υπάρχουν ευκαιρίες.
Σίγουρα έχεις προσέξει ότι συμβαίνει το εξής: κάθε κρίση φέρνει μαζί της πάρα πολλές ευκαιρίες. Το έχει αποδείξει η ιστορία και συνεχίζει να το αποδεικνύει. Αυτός είναι και ο λόγος που, παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν γύρω μας πολλές εταιρείες που καταφέρνουν να ευδοκιμήσουν. Άνθρωποι που βρίσκουν τη δουλειά που θέλουν ή δημιουργούν τη δική τους start up και πετυχαίνουν τους στόχους τους.
Πριν λίγο καιρό μου έγραψε μια κοπέλα κάτω από ένα post μου σχετικά με τη δεξιότητα των ξένων γλωσσών πως μιλάει έξι γλώσσες άπταιστα και αυτό δεν τη βοήθησε σε τίποτα. Στην εποχή μας, όμως, το να μιλάει κανείς έξι γλώσσες άπταιστα αποτελεί σημαντικότατο προσόν.
Μήπως το πρόβλημα δεν είναι τελικά το πόσα προσόντα έχουμε συγκεντρώσει, αλλά το πώς τα επικοινωνούμε; Μήπως είναι η ίδια η προσέγγιση το πρόβλημα καθώς και το ποιες πόρτες επιλέγουμε να χτυπήσουμε;
Αν τοποθετούμαστε ως θύματα στον κόσμο, πώς έχουμε την απαίτηση να εκτιμήσει ο κόσμος την αξία μας; Ξέρω πως ακούγεται σκληρό, είναι όμως μια πραγματικότητα που οφείλουμε να αποδεχτούμε, αν θέλουμε να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας.
Η δια βίου μάθηση και τα soft skills είναι μόνο ένα μέρος της εξίσωσης. Το σημαντικότερο κομμάτι όλων, όμως, είναι το πώς αξιοποιούμε όλα αυτά τα τυπικά προσόντα, τα soft skills, τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά μας, ώστε να ξεχωρίσουμε στην αγορά εργασίας.
Το θέμα δεν είναι να πιέσεις τον εαυτό σου για να χωρέσεις στην κατηγορία κάποιου άλλου. Το θέμα είναι να βρεις ποιο είναι το δικό σου σημείο τομής και να δημιουργήσεις τη δική σου κατηγορία μέσα σε αυτό. Να θέσεις ξεκάθαρα τον στόχο σου σύμφωνα με αυτό και να κάνεις όσα χρειάζεται για να φτάσεις εκεί που εσύ θέλεις.
Απλή διαφορά, μα ουσιώδης. Ειδικά όταν πια στην εποχή μας οι εταιρείες και το κοινό έχουν πάψει να ψάχνουν απλά εκείνους που είναι καλύτερα καταρτισμένοι σε ένα ή δύο αντικείμενα και αναζητούν ανθρώπους που έχουν ένα ολοκληρωμένο προφίλ, που μπορεί να συνδράμει στην ανάπτυξη και την εξέλιξή τους.
Οι λάθος ερωτήσεις
Απόρροια του Fixed Mindset είναι το να θέτουμε τις λάθος ερωτήσεις. Ερωτήσεις του τύπου «πώς θα βρω δουλειά» ή «τι να κάνω για να με πάρουν» οδηγούν σε απαντήσεις που επίσης μας περιορίζουν.
Αν, όμως, κάνουμε τις κατάλληλες ερωτήσεις, θα βρούμε απαντήσεις που ίσως να μας εκπλήξουν ευχάριστα και να μας οδηγήσουν σε ένα τελείως διαφορετικό μονοπάτι.
Πώς βρίσκουμε αυτές τις ερωτήσεις;
Καταρχάς, είναι απαραίτητο να είναι ανοιχτού τύπου. Αυτό σημαίνει πως θα αφήσουν χώρο στο μυαλό να οραματιστεί το ιδανικό αποτέλεσμα. Μερικές από τις καλύτερες ερωτήσεις που μπορούμε να θέσουμε είναι οι εξής:
- Ποιος/α θέλω να είμαι σε πέντε χρόνια από τώρα;
- Τι οραματίζομαι για τη ζωή μου;
- Τι χρειάζομαι για να γίνω αυτός/ή που οραματίζομαι;
Τέτοιου τύπου ερωτήσεις μας επιτρέπουν να δούμε πού θέλουμε να φτάσουμε. Οι απαντήσεις σε αυτές μας ενημερώνουν για εκείνα που έχουμε ήδη καλλιεργήσει και για όσα χρειάζεται να καλλιεργήσουμε σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων. Μόνο έτσι μπορούμε να φτάσουμε τον στόχο μας.
Κάθε ένας από εμάς έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες και επιλογές απ’ ότι νομίζει. Αν, όμως, δεν έχουμε πρώτα απ’ όλα καλλιεργήσει το ανάλογο Growth Mindset που θα μας οδηγήσει στο να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα για να πετύχουμε, θα συνεχίσουμε να επιβιώνουμε αντί να ζούμε.
Growth Mindset και η σημασία του στο να βρεις τη δουλειά που σου ταιριάζει
Τα πάντα είναι δεξιότητες. Δεν υπάρχει κάτι που να μη μπορούμε να μάθουμε, αν το αποφασίσουμε. Το λεγόμενο Growth Mindset είναι καθοριστικής σημασίας εδώ.
Αν δεν πιστεύω πρώτα απ’ όλα πως μπορώ, δεν πρόκειται ποτέ να προχωρήσω στο επόμενο επίπεδο. Δεν θα κάνω ποτέ εκείνα που χρειάζεται να κάνω για να γίνομαι διαρκώς η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Δεν θα δω ποτέ τη ζωή μου να πηγαίνει προς την κατεύθυνση που οραματίζομαι στον προσωπικό, επαγγελματικό και οικονομικό τομέα.
Για μένα η σημαντικότερη δεξιότητα που καλλιέργησα ήταν αυτή. Το να βλέπω παντού ευκαιρίες για μάθηση και βελτίωση. Το να ξέρω πως στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν λάθη, παρά μόνο ευκαιρίες να γίνομαι καλύτερη. Το να στοχεύω πάντα ψηλά, έχοντας βαθιά επίγνωση του ότι είναι μόνο στο δικό μου χέρι να φτάσω εκεί.
Καλλιεργώντας το Growth Mindset σε κάθε τομέα δεν υπάρχει τίποτα έξω από τις δυνατότητές μας. Είναι ο μόνος τρόπος να δημιουργήσουμε τους εαυτούς μας από την αρχή και να δώσουμε πραγματική αξία σε ό,τι κάνουμε. Χωρίς αυτό μένουμε κλεισμένοι σε κουτάκια και δεν αφήνουμε τη μοναδικότητά μας να λάμψει.
Σε έναν κόσμο όπου μπορούμε να ζούμε οπουδήποτε και να συνεργαζόμαστε με εταιρείες και ανθρώπους σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του πλανήτη, το να περιοριζόμαστε από γεωγραφικά σύνορα περιορίζει το ίδιο το πεδίο των δυνατοτήτων μας.
Σκέψου, όμως, το εξής:
Κάθε τι που υπάρχει ή θα υπάρξει δημιουργείται δυο φορές. Η πρώτη είναι στο επίπεδο των ιδεών και η δεύτερη στη φυσική πραγματικότητα. Αν εκείνο που βλέπω για μένα είναι μια ζωή μέσα στην οποία δεν έχω πολλές πιθανότητες να αναπτυχθώ, αυτήν την ιδέα δημιουργώ και γύρω μου. Αν, από την άλλη, βλέπω πως οι δυνατότητες είναι άπειρες και τοποθετούμαι κατάλληλα μέσα σε αυτές, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός.
Η εργασία που αναζητά κάθε ένας από εμάς υπάρχει κάπου εκεί έξω και περιμένει να την ανακαλύψουμε. Περιμένει να βρούμε ποιο είναι το ολόδικό μας σημείο τομής όπου ξεχωρίζουμε και να τοποθετήσουμε εαυτόν κατάλληλα, ώστε να μας βρουν οι ανάλογες ευκαιρίες.
Με αυτήν τη λογική, δημιουργούμε τον εαυτό που θέλουμε για τη συγκεκριμένη θέση εργασίας ή το επάγγελμα που είναι κατάλληλο για εμάς. Δεν μένουμε σε εκείνο που έτυχε να βρούμε επειδή η ζωή με κάποιον τρόπο μας οδήγησε εκεί, δίχως την προσωπική μας συνειδητή απόφαση.
Είναι πολλά εκείνα που μπορεί να κάνει κανείς για να ξεχωρίσει στην αγορά εργασίας. Δεν έχουν όλα αυτά να κάνουν, όμως, μόνο με τα τυπικά προσόντα και όσα συνέλλεξε στην ακαδημαϊκή του πορεία. Είναι πολύ βαθύτερα και απαιτούν πολύ προσεκτική μελέτη και αξιολόγηση.
Στη Meta-Μάθηση μιλάμε για το λεγόμενο σημείο τομής γνώσεων, δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων μας. Είναι εκείνο το Ένα που μπορεί να μας βοηθήσει να ανελιχθούμε και να ξεχωρίσουμε εκεί που κανένας άλλος δεν μπορεί.
Σκέψου την εξής αναλογία:
Εάν υπάρχουν 1.000 θέσεις εργασίας και 10.000 άνθρωποι που αναζητούν εργασία, η μόνη δουλειά σου είναι το να γίνεις ένας από τους χίλιους.
Όχι για οποιαδήποτε θέση, αλλά για εκείνη που θεωρείς εσύ κατάλληλη για σένα.
Το πώς τοποθετούμαστε στην αγορά εργασίας και ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε την αξία μας αποτελεί αντικείμενο βαθιάς μελέτης, αυτογνωσίας και μεθοδικής προσέγγισης. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, διασφαλίζουμε το αίσθημα πληρότητας και ολοκλήρωσης που κάθε ένας από εμάς έχει ανάγκη, παράλληλα με τις ηθικές και υλικές απολαβές που μας αναλογούν.
Η αξία της εργασίας μας και Positioning
Τα σημαντικότερα προσόντα για τον άνθρωπο του 21ου αιώνα είναι η ευελιξία, η προσαρμοστικότητα και το να μπορεί να καλλιεργεί απαραίτητες δεξιότητες γρήγορα και αποτελεσματικά. Ένα ακόμα που πολλές φορές περνάει απαρατήρητο είναι η ίδια η αυτογνωσία.
Ο κόσμος εξελίσσεται διαρκώς.
Οι οικονομίες και οι επιχειρήσεις αλλάζουν.
Καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε κάθε μέρα σε νέα δεδομένα.
Εκείνοι που ξέρουν να προσαρμόζονται σε αυτά τα νέα δεδομένα, είναι και εκείνοι που βρίσκουν την εργασία που ονειρεύονται. Ακόμα καλύτερα: τη δημιουργούν. Βρίσκουν στην πραγματικότητα την αποστολή τους και μέσα από αυτό το πρίσμα δεν κάνουν απλά μια δουλειά, αλλά εκδηλώνουν όλο το φάσμα των δυνατοτήτων τους.
Τότε μόνο παύει η ερώτηση να είναι «πώς μπορώ να αυξήσω το εισόδημά μου» και γίνεται «πώς μπορώ να προσφέρω όσο μεγαλύτερη αξία γίνεται στους άλλους». Η αξία που μπορούμε να προσφέρουμε είναι ανάλογη των εν δυνάμει απολαβών μας. Σταματούν όμως αυτές οι απολαβές να λειτουργούν ως αυτοσκοπός.
Στην εποχή μας παύουν πια τα πράγματα να ζυγίζονται απλά με το βάρος ενός βιογραφικού. Το πραγματικό μέτρο είναι πια η αξία που κάθε ένας από εμάς μπορεί να φέρει στο περιβάλλον που εργάζεται. Ένα βιογραφικό είναι απλά ένα χαρτί που δείχνει ένα μικρό ποσοστό όσων είμαστε. Εκείνο που φέρνουμε, όμως, στον κόσμο είναι πολύ πιο ευρύ και δεν μπορεί να αξιολογηθεί τόσο απλά.
Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη του να βρούμε το σημείο τομής όσων είμαστε, ξέρουμε και μας ενδιαφέρουν και να μάθουμε να το επικοινωνούμε κατάλληλα.
Πριν λίγα χρόνια ήμουν μια καθηγήτρια γερμανικών που δεν ήταν ευχαριστημένη με τη ζωή της. Τώρα έχω τη χαρά να είμαι συγγραφέας τριών εκδοθέντων βιβλίων, συνδημιουργός του μεγαλύτερου ελληνόφωνου podcast προσωπικής ανάπτυξης, να συνεργάζομαι με διάφορες εταιρείες, να υλοποιώ σεμινάρια και να βοηθώ άλλους ανθρώπους να πετύχουν τους στόχους τους μέσα από την αποτελεσματική στοχοθέτηση και τα εργαλεία που χρειάζεται κάθε ένας από αυτούς.
Δεν τα λέω όλα αυτά για να περιαυτολογήσω. Το κάνω για να δεις πως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει περιορισμός. Αν είχα αποδεχθεί τη μοίρα μου, τώρα θα ήμουν διορισμένη σε κάποιο σχολείο της Ελλάδας και θα έκανα κάτι που δεν με γεμίζει στην πραγματικότητα. Είχα την ευκαιρία και την αρνήθηκα. Το γεγονός πως καλλιέργησα το Growth Mindset και συνεχίζω να το καλλιεργώ σε κάθε επίπεδο είναι εκείνο που με βοήθησε να φτάσω ως εδώ και είμαι εξαιρετικά ευγνώμων γι’ αυτό. Μέσα από όλην αυτή τη διαδικασία βρήκα τι πραγματικά θέλω να κάνω και βρίσκομαι τώρα εδώ για να σου πω πως, αν μπορώ εγώ, μπορείς κι εσύ και μπορούμε όλοι.
Σίγουρα το να βγει κανείς από τη ζώνη άνεσής του δεν είναι εύκολο. Η ζώνη άνεσης μας κάνει να αισθανόμαστε ασφάλεια, διότι μέσα σε αυτήν έχουμε τον έλεγχο ή τουλάχιστον την ψευδαίσθησή του. Ακόμα κι αν όσα συμβαίνουν μέσα σε αυτήν δεν μας εξυπηρετούν ή μας κάνουν κακό. Το θέμα είναι πως, είτε επιλέξουμε να μείνουμε μέσα σε αυτήν είτε όχι, ο χρόνος θα περάσει έτσι κι αλλιώς. Για μένα ο χειρότερος εφιάλτης είναι το να φτάσω κάποια στιγμή στα 75 και να διερωτηθώ «τι θα είχε γίνει αν…».
Δεν γίνεται να εξελιχθούμε και να πετύχουμε οτιδήποτε όσο μένουμε εντός ζώνης άνεσης. Όπως είπε και ο Einstein, είναι αδύνατον να λύσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα από το ίδιο το επίπεδο στο οποίο δημιουργήθηκε. Πώς να βρούμε τη θέση μας στον κόσμο μένοντας μέσα στο κουτί που μας έκανε εξαρχής να τη χάσουμε;
Το ποιος είσαι και ο τρόπος που τοποθετείσαι με βάση αυτό στην αγορά εργασίας και στον κόσμο μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά.
