Ο ομορφιά είναι πολύπλευρο πράγμα. Σπαταλήθηκε πολύ μελάνι και αφιερώθηκαν πολλές εργατοώρες για χάρη της, για να καταλήξουμε τελικά στα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει κανείς καθαρά διαισθητικά. Ένας φίλος είπε πριν από λίγες μέρες, σε συζήτηση πάνω στο θέμα, χαριτολογώντας την εξής ατάκα:
«Θέλω να είμαι ωραίος για να αρέσω στις γυναίκες, απλά και όμορφα χωρίς υπερβολές.»
Όλη η αλήθεια κρύβεται στην απλότητα αυτής της φράσης, αλλά ξέρεις πως δεν μπορώ να κρατηθώ και θα την κάνω την έρευνά μου, μόνο και μόνο για να απολαύσω τη διαδρομή. Αν κάτι θέλω να σου μείνει από αυτά που ακολουθούν, είναι τα εξής σημαντικότερα:
- Οι άλλοι σε βλέπουν κατά 20% ομορφότερο απ’ ότι βλέπεις εσύ τον εαυτό σου.
- Η ομορφιά του καθενός καθορίζεται από ένα σύνολο πραγμάτων και μπορεί έτσι να μεταβληθεί και να «αυξομειωθεί» κατά βούληση.
- Οι άλλοι βλέπουν αυτό που αισθάνεσαι και αυτό που αισθάνεσαι εξαρτάται από αυτό που σκέφτεσαι.
Αυτά. Μπορείς να κλείσεις τη σελίδα τώρα, αν θέλεις, και να μη διαβάσεις παρακάτω. Ή να μείνεις και να το συζητήσουμε λίγο ακόμα.
Ποια είναι, λες, τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν η Αφροδίτη της Μήλου, η Ωραία Ελένη και άλλες υπέροχες θεές που κατάφεραν να μείνουν στην ιστορία; Και ας μη μιλάμε μόνο για ωραίες γυναίκες. Η βιολογία της ομορφιάς αφορά εξίσου και το αντρικό φύλο.
Ακόμα και αρχαίοι φιλόσοφοι όπως ο Πλάτωνας καταπιάστηκαν με το θέμα στην προσπάθεια να συλλάβουν το μεγαλείο της ομορφιάς, μιλώντας για χρυσές αναλογίες και άλλα τέτοια σοφά. Το θέμα όμως έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος όπως αποδεικνύεται τελικά. Και σίγουρα δεν αφορά μονάχα όσα μπορούμε να αντιληφθούμε μόνο με τα μάτια.
Δεν θα σε ζαλίσω με επιστημονικά δεδομένα – αν και πολύ θα ήθελα να αφήσω το φυτό μέσα μου ελεύθερο – και θα σου μιλήσω κατευθείαν για την ουσία αυτών.
Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που καθορίζουν τη φυσική ομορφιά είναι η συμμετρία. Όχι μόνο όσον αφορά το πρόσωπο του καθενός αλλά και το σώμα. Η ερμηνεία που δίνεται είναι πως ένας οργανισμός με συμμετρικά χαρακτηριστικά έχει την ικανότητα να ανταπεξέλθει σε περιβαλλοντικό στρες και να επιβιώσει αποδεικνύοντας τη γονιδιακή του ανωτερότητα και το ισχυρό του ανοσοποιητικό. Προφανώς, κάτι που συνέβαλλε στην εξελικτική πορεία του είδους μας, καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή συντρόφου, με στόχο την κατά το δυνατόν ιδανικότερη αναπαραγωγή.
Λέμε επίσης πολύ συχνά πως τα ζευγάρια μοιάζουν μεταξύ τους. Ούτε αυτό είναι τυχαίο καθώς η ομοιότητα επικοινωνεί υποσυνείδητα και γονιδιακή ομοιότητα του ζεύγους, πράγμα που έχει τα καλά του για τους πιθανούς απογόνους του. Και αυτό βέβαια έχει τα όριά του καθώς η υπερβολική ομοιότητα απωθεί ώστε να μπορέσει να αποφευχθεί η αιμομειξία. Σε κάθε περίπτωση, ελκόμαστε από κάποιον ή κάποια με παρόμοια χαρακτηριστικά, είτε μιλάμε για εμφάνιση είτε όχι, καθώς αυτό διασφαλίζει, όπως αποδείχθηκε, περισσότερη αρμονία και διάρκεια για τη σχέση μαζί του/ της.
Η ελκυστικότητα όμως είναι κάτι που δεν περιορίζεται μόνο στη φυσική ομορφιά αλλά περιλαμβάνει και άλλες πολύ σημαντικές παραμέτρους. Όσο πιο ελκυστικό είναι ένα άτομο τόσο διαφορετική αντιμετώπιση μπορεί να έχει από το αντίθετο φύλο.
Τι σου λέω τώρα θα μου πεις… Είναι αυτονόητο. Το αυτονόητο όμως που διαφεύγει στους περισσότερους ανθρώπους είναι το λεγόμενο Halo Effect, ή ελληνιστί, φαινόμενο του φωτοστέφανου. Τείνουμε να θεωρούμε τους ωραίους ανθρώπους πιο έξυπνους, πιο δημοφιλείς, πιο επιτυχημένους, ακόμα και καλύτερους ανθρώπους.
Από τη μία αυτό ίσως βασίζεται σε μια αντικειμενική πραγματικότητα. Από την άλλη δεν αποτελεί κανόνα, αλλά ένα επικρατόν στερεότυπο που μπορεί με λίγη προσπάθεια να ανατραπεί από τον καθένα. Υπάρχει, βλέπεις, κάτι που λέγεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία και δεν είναι τίποτα άλλο από τον εγκλωβισμό που προκύπτει από τις ίδιες σου τις πεποιθήσεις.
Τι εννοώ; Είναι απλό. Έχει αποδειχθεί πως εκείνοι οι άνθρωποι που νιώθουν ελκυστικοί, ακόμα κι αν δεν είναι αντικειμενικά όμορφοι, είναι εξίσου επιτυχημένοι και ποθητοί όσο οι πιο εμφανίσιμοι φίλοι τους. Βέβαια, αυτό είναι λίγο tricky καθώς απαιτεί λίγη παραπάνω δουλειά με τον εαυτό μας. Σίγουρα όμως το αποτέλεσμα είναι η καλύτερη επιβράβευση, είτε αυτό αφορά τις διαπροσωπικές μας σχέσεις είτε τα επαγγελματικά μας.
Η προσωπική μου θεωρία είναι πως η διαφορά μεταξύ αυτόφωτου και ετερόφωτου ανθρώπου δεν έχει καμία σχέση με την εξωτερική εμφάνιση αλλά με την καλλιέργεια, την αυτοβελτίωση και την ισχυρή αυτοεκτίμηση που προκύπτει μέσα από αυτές. Όσο μεγαλύτερο το γνώθι σαυτόν σου, τόσο ισχυρότερη και η λάμψη που θα εκπέμπεις δηλαδή. Εξ ου και το φωτοστέφανο… There you go!
Επανέρχομαι όμως στο αρχικό θέμα της συμμετρίας, στην οποία για τα αρσενικά της παρέας μας έρχεται να προστεθεί η αρρενωπότητα σε εκείνα τα χαρακτηριστικά που τα καθιστούν πιο επιθυμητά. Για όλα φταίει η τεστοστερόνη, καθώς καθορίζει την ποιότητα του ανοσοποιητικού τους και των «καλών τους γονιδίων». Προσοχή όμως γιατί όσο θελκτικότερο είναι ένα θηλαστικό τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να αφιερωθεί στις γονικές του υποχρεώσεις, no matter how good the genes of the child. Αυτό τώρα πάει και στα δυο φύλα – μην παρεξηγηθώ.
Άφησα για το τέλος μια μεγάλη έρευνα που έγινε από μεγάλη εταιρεία καλλυντικών και προϊόντων περιποίησης πάνω στο θέμα και αφορούσε το πώς βλέπουν οι γυναίκες τον εαυτό τους. Είναι εκπληκτικό το γεγονός πως μόνο 2% αυτοχαρακτηρίζονται όμορφες. Εκπληκτικό και θλιβερό αν σκεφτεί κανείς πως τα σημερινά πρότυπα ομορφιάς έχουν διαμορφωθεί από το καλό μάρκετινγκ κάποιων εταιρειών και όχι λαμβάνοντας υπόψιν σημαντικότερα κριτήρια, όπως το τι έχουν να πουν οι άντρες που αγαπούν τις γυναίκες αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες που αγαπούν τον εαυτό τους. Σε μια εποχή που οι διατροφικές διαταραχές αυξάνονται διαρκώς στην προσπάθεια να πετύχουμε το ιδανικό σώμα απορρίπτοντας αυτό που έχουμε ήδη, το δεδομένο αυτό με βγάζει έξω από τα ρούχα μου.
Η πραγματική ομορφιά δεν περιορίζεται στην εμφάνιση και αυτό το ξέρουμε όλοι. Η πραγματική ομορφιά προκύπτει από τον συνδυασμό καλοσύνης, ευτυχίας, σοφίας, αξιοπρέπειας, αγάπης, αυθεντικότητας, αυτοεκπλήρωσης με την εξωτερική εμφάνιση ως συμπληρωματικό χαρακτηριστικό. Όλα αυτά έχουν τη δύναμη να αυξήσουν κατακόρυφα τη γοητεία οποιουδήποτε ανθρώπου και όλα αυτά δεν εξαρτώνται από εξωτερικούς παράγοντες, αλλά από το ίδιο το άτομο.
Μπορεί κανείς, λοιπόν, σε αυτά τα πλαίσια, να καθορίσει τον τρόπο που τον βλέπουν οι άλλοι. Όσο επιτρέπουμε να καθορίζεται η αυτοεικόνα μας από εξωτερικούς παράγοντες που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματική μας ουσία, τόσο θα καταλήγουμε με χαμηλή αυτοπεποίθηση να εξαρτόμαστε πάντα από κάποιον άλλο για να επικυρώσει την αξία μας και θα κληρονομούμε αυτό το σχήμα αφιλτράριστα στις επόμενες γενιές.
Θα σου πω όμως τον δικό μου ορισμό του όμορφου ανθρώπου…
Ο όμορφος άνθρωπος κάνει εκείνα που αγαπάει και που του φέρνουν το χαμόγελο στα χείλη. Θέτει ερωτήματα και βρίσκει απαντήσεις. Δεν φοβάται να γνωρίσει τον εαυτό του και να ξεπεράσει τα όριά του. Μαθαίνει διαρκώς καινούρια πράγματα και πάνω απ’ όλα μαθαίνει από τα λάθη του. Δεν επαναπαύεται, αλλά επιδιώκει διαρκώς να γίνεται καλύτερος.
Ο όμορφος άνθρωπος έχει πολλά ενδιαφέροντα και περνάει καλά ακόμα κι όταν είναι μόνος. Δεν επηρεάζεται από εφήμερα πρότυπα. Βλέπει την ομορφιά των άλλων και την επικροτεί, δεν την ανταγωνίζεται. Φροντίζει τον εαυτό του και του φέρεται με αγάπη˙ όπως θα φερόταν σε ένα παιδί. Χαμογελάει, αυτοσαρκάζεται και ζει. Εκφράζεται ελεύθερα και δεν καταπιέζει τα συναισθήματά του. Είναι εκεί για τους άλλους, αγαπάει, προσφέρει, υποστηρίζει. Δίνει με όλη του την καρδιά και δεν περιμένει ανταλλάγματα. Είναι ευγνώμων.
Καταλαβαίνεις λοιπόν πως η πραγματική ομορφιά ξεκινά από μέσα και δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τα προϊόντα που προσπαθούν να σου πουλήσουν, ή με τις ανασφάλειες για τη μεγάλη σου μύτη ή την κυτταρίτιδά σου που πάνε να σου περάσουν.
Η πραγματική ομορφιά ξεκινάει πρώτα απ’ όλα με την αποδοχή αυτού που είσαι και συνεχίζεται με το να αφεθείς στη μαγεία, επιτρέποντάς του να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ανενόχλητο. Ξεκινά με το να φροντίζεις κάθε μέρα να είσαι η καλύτερη δυνατή εκδοχή του εαυτού σου.
Αν κάνεις αυτό τότε σίγουρα στο πρόσωπό σου θα καθρεφτίζονται θετικά συναισθήματα και τα θετικά συναισθήματα αυξάνουν αυτομάτως την ελκυστικότητα και τη γοητεία σου. Οι χαμογελαστοί άνθρωποι για παράδειγμα είναι μακράν πιο ελκυστικοί από τους μουντρούχους.
Δεν νομίζω πως χρειάζεται να επικαλεστώ τις αντίστοιχες έρευνες για να σε πείσω…
Δεν προσποιούμαι πως η εμφάνιση δεν μετράει. Είναι όμως πολύ βαθύτερα εκείνα που μας κάνουν να βλέπουμε τους άλλους όμορφους και το μαγικό είναι πως καθορίζονται από τους ίδιους. Υπάρχουν πολλοί ωραίοι άντρες και πολλές ωραίες γυναίκες γύρω μας, που είναι άχρωμοι και άοσμοι επειδή πέρα από τα σύνορα του φαίνεσθαι είναι κενοί. Και υπάρχουν άλλοι με μέτρια εμφάνιση που λάμπουν ό,τι κι αν κάνουν.
Έχουμε μέσα μας όλοι έναν θερμοστάτη και μπορούμε να αυξομειώσουμε τη θερμοκρασία γύρω μας. Γιατί να περιοριζόμαστε στο να απορροφάμε απλά τη θερμοκρασία του εκάστοτε χώρου σαν απλά θερμόμετρα;
Βιβλίογραφία:
- Bohrn, I., Carbon, C.-C., & Hutzler, F. (2010). Mona Lisa’s smile—Perception or deception? Psychological Science, 21, 378–380.
- Botwin, M.D., Buss, D.M. & Shackelford,T.K. (1997). Personality and mate preferences: Five factors in mate selection and marital satisfaction. Journal of Personality, 65, 107–136.
- Gueguen, N. (2008a). The effect of a woman’s smile on men’s courtship behavior. Social Behavior and Personality, 36, 1233–1236.
- Hill, C.T., Rubzin, Z. & Peplau, L.A. (1976). Breakups before marriage: the end of 103 affairs. Journal of Social Issues, 32, 147–168.
- Møller, A.P. & Thornhill, R. (1998). Bilateral symmetry and sexual selection: A meta-analysis. American Naturalist, 151, 174–192.
- O’Doherty, J., Winston, J., Critchley, H., Perrett, D., Burt, D.M. (2003). Beauty in a smile: The role of medial orbitofrontal cortex in facial attractiveness. Neuropsychologia, 41, 147–155.
- Thornhill, R. & Gangestad, S.W. (1999). Facial attractiveness. Trends in Cognitive Sciences, 3, 452–460.
- Dove. “THE REAL TRUTH ABOUT BEAUTY: A GLOBAL REPORT” Findings of the Global Study on Women, Beauty and Well-Being. September 2004
