Έχεις καθημερινά πολύ άγχος; Προλαβαίνεις να κάνεις όλα όσα θέλεις ή έχεις κάθε φορά λίστες από πράγματα που αναβάλεις αναγκαστικά; Μήπως κάνεις συχνά λάθη στη δουλειά σου;
Αν απάντησες έστω σε ένα από τα παραπάνω θετικά, θαρρώ πως πρέπει να συνεχίσεις να διαβάζεις.
Ας ξεκινήσουμε από το άγχος
Πολλές φορές λέμε στον εαυτό μας πως το άγχος μας είναι παραγωγικό και πως μας βοηθά να διεκπεραιώσουμε καλύτερα όσα έχουμε αναλάβει. Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
Το άγχος (ή στρες) είναι κάτι χρήσιμο για τον άνθρωπο. Είναι κάτι σαν συναγερμός που μας κρατά σε εγρήγορση σε περιπτώσεις που πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Βλέπε, για παράδειγμα, κάποιον που τον κυνηγά ένα λιοντάρι ή που παρά τρίχα τον πάτησε ένα λεωφορείο. Αυτού του τύπου το στρες, που έρχεται και φεύγει σε στιγμές που το έχουμε ανάγκη, είναι απολύτως χρήσιμο και θεμιτό.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το μυαλό σου αντιλαμβάνεται τα πάντα γύρω σου ως άμεσο κίνδυνο;
Έρχεται ειδοποίηση για email και πανικοβάλλεσαι, χτυπά το ξυπνητήρι και τρομάζεις, βλέπεις κάποιον συνεργάτη και σου ανεβαίνει η πίεση, πλησιάζει το deadline που έχεις για ένα project στη δουλειά και όλο σου το σύστημα μπαίνει σε κατάσταση συναγερμού… Θα μπορούσα να γεμίσω πολλές σελίδες με παραδείγματα.
Αν, όμως, κάνεις ένα βήμα πίσω και συγκρίνεις τη ζούγκλα με την καθημερινότητά σου, θα αντιληφθείς κάτι πολύ σημαντικό: η ζωή σου στην πραγματικότητα ΔΕΝ κινδυνεύει. Είσαι απολύτως ασφαλής, ό,τι κι αν φαντάζεσαι ότι θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή.
Εκείνο που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι το μυαλό σου βιώνει αγχωτικές και δύσκολες καταστάσεις νοερά. Δε μπορεί όμως να ξεχωρίσει μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας κι έτσι αντιδρά με τον ίδιο τρόπο, είτε κάθεσαι απλά στο γραφείο είτε είσαι στο δάσος και εμφανίζεται μπροστά σου μια αρκούδα. (Εδώ θα βρεις μια πολύ ωραία άσκηση για να αξιοποιήσεις όλον αυτόν τον αρνητισμό.)
Σίγουρα σου έχει τύχει να ονειρεύεσαι κάτι άσχημο και να πεταχτείς ξαφνικά από τον ύπνο. Η καρδιά σου χτυπούσε σαν τρελή και για λίγα δευτερόλεπτα νόμιζες πως πραγματικά κινδυνεύεις. Είχες, όμως, δει απλά ένα όνειρο. Δηλαδή φαντάστηκες κάτι και το σώμα σου αντέδρασε σα να το έζησες στ’ αλήθεια.
Κάπως έτσι συσσωρεύεται το άγχος στη ζωή μας. Φανταζόμαστε πράγματα που σχεδόν ποτέ δε συμβαίνουν και τους επιτρέπουμε να μας φοβίσουν.
Αν πάρεις μια βαθιά ανάσα και κοιτάξεις γύρω σου, θα δεις πως είσαι ανά πάσα στιγμή (συνήθως) απολύτως ασφαλής. Όλοι έχουμε λόγους να ανησυχούμε, αλλά αυτό δε σημαίνει πως τα χειρότερα σενάρια που πλέκουμε στο μυαλό μας πρέπει να μας επηρεάζουν τόσο πολύ σε βιολογικό επίπεδο.
Ζούμε, δυστυχώς, πιο συχνά στο παρελθόν και στο μέλλον παρά στο παρόν. Το παρόν, όμως, είναι το μόνο αληθινό. Όλα τα υπόλοιπα δεν υπάρχουν ΤΩΡΑ. Ίσως και να μην υπάρξουν ποτέ. Το τι θα κάνεις, όμως, τούτη εδώ τη στιγμή είναι εκείνο που θα καθορίσει και όσες στιγμές θα ακολουθήσουν.
Ένα ανήσυχο μυαλό γεννά ένα ανήσυχο μέλλον. Αντίστοιχα ένα ήρεμο μυαλό έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες και όλες του οι επιλογές είναι ανοιχτές.
Καταρχάς, ένα μυαλό που έχει εκπαιδευτεί στο να είναι ήρεμο είναι πολύ πιο δημιουργικό, βλέπει λύσεις εκεί που οι άλλοι βλέπουν εμπόδια και μπορεί να απορροφήσει έως κατά 300% περισσότερη γνώση. Αυτά τα τρία από μόνα τους είναι αρκετά για να πείσουν τον οποιονδήποτε να βρει τρόπο να διαχειριστεί το άγχος του.
Τι προτείνω;
Το πιο εύκολο πράγμα που μπορείς να κάνεις για να χαλαρώσεις και να επανέλθεις στο ασφαλές και ουσιώδες ΤΩΡΑ είναι το να κλείσεις τα μάτια και να πάρεις δέκα βαθιές διαφραγματικές ανάσες. Αν έχεις γύρω σου κόσμο και δε μπορείς να το κάνεις, απομονώσου στην τουαλέτα. Θα δεις πως, όταν ανοίξεις τα μάτια, τα πάντα θα φαίνονται καλύτερα.
Κάτι ακόμα πολύ πρακτικό είναι το να βάλεις χαλαρωτική μουσική στο διάλειμμά σου και να κοιτάξεις από το παράθυρο αναπνέοντας και πάλι βαθιά. Μην ασχολείσαι με το περιβάλλον και άφησε ό,τι κι αν συμβαίνει απ’ έξω. Ο εύκολος τρόπος είναι το να βάλεις ακουστικά. Πέντε λεπτά δε θα ενοχλήσουν κανέναν. Αντιθέτως, θα τους κάνουν και καλό, αν υποθέσουμε πως ο πιο αγχώδης του γραφείου είσαι εσύ…
Κάτι ακόμα που μπορείς να κάνεις, αν και δεν είναι πάντα εφικτό, είναι το να βγεις μια βόλτα στη φύση χωρίς το κινητό σου ή οτιδήποτε άλλο που δε σε αφήνει να απολαύσεις την ηρεμία. Για την αναπνοή δε θα ξαναπώ, εξυπακούεται.
Η αναπνοή είναι το Α και το Ω, ό,τι κι αν επιλέξεις. Οι βαθιές ανάσες “χακάρουν” το σύστημα, που σημαίνει πως δίνουν στην καρδιά να καταλάβει πως είναι όλα καλά κι εκείνη με τη σειρά της ειδοποιεί τον εγκέφαλο να χαλαρώσει. Τη συνέχεια μπορείς να τη φανταστείς.
Τώρα, υπάρχουν και άλλα πράγματα που ίσως χρειάζεται να αναλογιστείς…
Το ένα από αυτά είναι οι προτεραιότητες. Ποιες είναι οι δικές σου; Οι περισσότεροι άνθρωποι λένε πως βάζουν σωστές προτεραιότητες, αλλά και μόνο το γεγονός πως χρησιμοποιούν πληθυντικό αριθμό αρκεί για να προβληματιστεί κανείς. Μία προτεραιότητα αρκεί κάθε φορά για να πάψεις να αγχώνεσαι τόσο, πράγμα που με οδηγεί στο επόμενο θέμα…
Muli-tasking…
Ελληνιστί προσπαθώ-να-χωρέσω-πολλά-καρπούζια-κάτω-από-την-ίδια-μασχάλη.
Οι πολλές προτεραιότητες συνήθως σημαίνουν πως προσπαθούμε να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα ταυτόχρονα με αποτέλεσμα να χάνουμε χρόνο και τελικά να μη γίνονται όλα όπως θα θέλαμε. Έχει αποδειχθεί, όμως, πως το ανθρώπινο μυαλό δεν είναι φτιαγμένο για multi-tasking. Για να κάνουμε κάτι πραγματικά καλά σε λιγότερο χρόνο, είναι σημαντικό το να είμαστε συγκεντρωμένοι 100% σε αυτό το ένα. Αν η προσοχή μας διασπάται και από άλλα πέντε-δέκα πράγματα, δυστυχώς χάνουμε απλά χρόνο νομίζοντας πως κερδίζουμε…
Άσκηση 1
Δοκίμασε να βάλεις πρώτα τις προτεραιότητές σου σε μια σειρά. Ποια είναι η πρώτη, ποια η δεύτερη και ούτω καθεξής.
Πώς;
Ξεκίνα κάνοντας μια ιδεοθύελλα. Πάρε δηλαδή ένα λευκό χαρτί και κατέγραψε όλα όσα έχεις να κάνεις χωρίς να το σκέφτεσαι ιδιαίτερα. Αφού τελειώσεις, κοίταξε όσα έχει καταγράψει και σκέψου ειλικρινά ποιο από αυτά είναι το σημαντικότερο όλων.
Τώρα κάνε μια λίστα. Το σημαντικότερο όλων μπαίνει στην πρώτη θέση και είναι εκείνο με το οποίο θέλεις και να ξεκινήσεις. Έπειτα βρες το δεύτερο σημαντικότερο και κάνε το ίδιο. Συνέχισε μέχρι να τελειώσουν όλα όσα κατέγραψες εξ αρχής.
Πολλές φορές φαίνεται σημαντικό το να τσεκάρουμε τα email μας 65 000 φορές την ημέρα, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Από την άλλη μπορούμε να ορίσουμε συγκεκριμένες ώρες κατά τις οποίες θα το κάνουμε μέσα στην ημέρα. Τις περισσότερες φορές, άλλωστε, δε μας έχουν στείλει κάτι σούπερ-επείγον και το μόνο που καταφέρνουμε είναι το να φέρουμε περισσότερο άγχος στη ζωή μας. Άλλωστε, για τα πραγματικά επείγοντα υπάρχουν και τα τηλέφωνα…
Άσκηση 2
Δοκίμασε να χρησιμοποιήσεις την τεχνική pomodoro για καθετί που υπάρχει στη λίστα σου. Βάλε δηλαδή χρονόμετρο στα 25 λεπτά το πολύ (αν σε βολεύουν τα 15 ή 20 λεπτά, βάλε τόσα) και δούλεψε σε αυτό το διάστημα κάθε σημείο της λίστας σου μόνο του. Μετά κάνε ένα μικρό διάλειμμά γύρω στα τρία με πέντε λεπτά πριν προχωρήσεις στον επόμενο κύκλο εργασίας.
Θα δεις πως θα είσαι πολύ πιο συγκεντρωμένος, η δουλειά σου θα βγαίνει καλύτερη και ίσως ακόμα και να κερδίσεις χρόνο, τελειώνοντας πολύ νωρίτερα κάτι που πίστευες πως θα σου πάρει πολύ χρόνο. Και ναι, είναι σημαντικό, ακόμα κι αν δεν έχεις τελειώσει, να κάνεις το μικρό διάλειμμα στο ενδιάμεσο. Το χρειάζεσαι.
Ίσως τώρα να είσαι από εκείνους που μου απαντούν πάντα πως στη δική σου περίπτωση κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Πες μου, όμως, είναι κάποιος πάνω από το κεφάλι σου που απαιτεί να κάνεις πάντα δέκα πράγματα ταυτόχρονα; Και, αν υπάρχει ένα τόσο κακεντρεχές άτομο, έχει αντιληφθεί πόσο μεγαλύτερη αξία έχει το μυαλό σου όταν είναι συγκεντρωμένο και πόσο περισσότερα μπορεί να καταφέρει;
Τον τρόπο που δουλεύουμε συνήθως τον καθορίζουμε εμείς. Από τη στιγμή που εκείνο που μετράει είναι το αποτέλεσμα και εμείς θέλουμε να είμαστε πάνω απ’ όλα αποτελεσματικοί χωρίς να κάνουμε λάθη, δε βλέπω το λόγο να μη δοκιμάσεις να κάνεις έστω και δυο-τρία πράγματα με αυτόν το τρόπο. Είμαι σίγουρη πως θα εκπλαγείς θετικά και θα θελήσεις να το δοκιμάσεις και σε άλλες περιπτώσεις. Ίσως ακόμα δεις πολύ σύντομα το καθημερινό σου άγχος να υποχωρεί.
Κάπου εδώ θα σε αφήσω. Θυμήσου να μοιραστείς αυτό το άρθρο με εκείνους που πιστεύεις πως χρειάζεται να το διαβάσουν και, αν δεν το έχεις κάνει ακόμα, να γραφτείς στο newsletter της σελίδας για να πάρεις δωρεάν τα “Πέντε μαθήματα για καλύτερη συγκέντρωση” καθώς και να λαμβάνεις πρώτος όλα τα νέα άρθρα με θέμα τη μνήμη, τη μάθηση, την παραγωγικότητα και τη διαχείριση άγχους.
Καλή, δημιουργική και αξιομνημόνευτη συνέχεια!
Φύλλις