Η αυθυποβολή είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία, με την προϋπόθεση να τη χρησιμοποιούμε προς όφελός μας. Μπορεί να αποτελέσει τον ισχυρότερό μας σύμμαχο ή τον μεγαλύτερο εχθρό μας και είναι στο χέρι μας να μάθουμε να την αξιοποιούμε κατάλληλα.

Όλοι/ες μας βρισκόμαστε υπό την επήρεια διάφορων «προγραμμάτων» που τρέχουν στο υποσυνείδητό μας. Πολλές φορές τρέχουν μέσω της αυθυποβολής, και καθορίζουν – χωρίς να το επιλέγουμε συνειδητά – τη ζωή μας.

«Έχω μεγάλο πρόβλημα.»

«Δε μπορώ να μάθω.»

«Δεν πετυχαίνω τους στόχους μου.»

«Δε θυμάμαι όσα μαθαίνω.»

«Δεν είμαι αρκετά έξυπνος/η.»

Τα παραπάνω είναι μόνο μερικά από τα πράγματα που ακούω συχνά.

Όλα ξεκινούν από τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και αντιμετωπίζουμε τα πράγματα. Γι’ αυτό και η αυθυποβολή παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο με το οποίο εγκαθιστούμε τα «προγράμματα» που «τρέχουν» στο υποσυνείδητό μας.

Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτό το ισχυρότατο εργαλείο προς όφελός μας. Μείνε μαζί μου μέχρι το τέλος του άρθρου και θα φύγεις από εδώ με σημαντικές γνώσεις για την αυθυποβολή και τη χρήση της, καθώς και μια τεχνική που θα σε βοηθήσει να βάλεις τα πράγματα σε τάξη.

Ο μεγάλος μου φόβος

Ίσως αυτό που θα πω να μη σε αφορά, αλλά είχα για πολλά χρόνια έναν μεγάλο φόβο απέναντι στον οδοντίατρο. Για την ακρίβεια, είχα αυτόν τον φόβο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου.

Ο λόγος ήταν κάποια περιστατικά από την παιδική μου ηλικία. Περιστατικά που με έκαναν να σκεφτώ και να πιστέψω πως ο οδοντίατρος μπορούσε να προκαλέσει τεράστιο πόνο.

Λόγω του ότι είχα συνδέσει τον οδοντίατρο με πολύ έντονο πόνο, τόσο σωματικό όσο και ψυχολογικό, κάθε φορά που έστω σκεφτόμουν την επίσκεψη στο οδοντιατρείο υπέφερα. Με λίγα λόγια, ενίσχυα την ήδη υπάρχουσα πεποίθηση με περισσότερη αρνητική ενέργεια.

Μέχρι που αυτό έφτασε να γιγαντωθεί μέσα μου και να μου είναι αδύνατον έστω και να περάσω έξω από οδοντιατρείο χωρίς να αισθανθώ άσχημα.

Αν δεν έχεις ζήσει ποτέ κάτι ανάλογο, υποθέτω πως τα παραπάνω φαντάζουν στο μυαλό σου υπερβολές. Όλο και κάτι θα φοβάσαι πολύ, όμως… Προσπάθησε να αναγάγεις όσα είπα παραπάνω στο δικό σου «πρόβλημα».

Κάποια στιγμή αποφάσισα πως είχε πια έρθει η ώρα να εφαρμόσω τα εργαλεία μου στον εαυτό μου για να λύσω το συγκεκριμένο θέμα μέσα μου. Άλλωστε, ο οδοντίατρος είναι ζήτημα υγείας και το λογικό μου κομμάτι ήξερε πως δεν μπορούσα να φοβάμαι μια ζωή και να τρέμω πριν από κάθε επίσκεψη.

Εγκατέστησα λοιπόν ένα καινούργιο πρόγραμμα που είναι ωφέλιμο και δεν μου προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Το πρόγραμμα είναι το εξής:

Κάθε φορά που πηγαίνω στον οδοντίατρο αισθάνομαι μεγάλη χαρά και ανακούφιση.

Παράλληλα, δούλεψα και το τραύμα που είχε προκαλέσει την αρχική φοβία. Βλέπεις, όσο αποτελεσματικά κι αν είναι κάποια εργαλεία όπως η αυθυποβολή, το τραύμα παραμένει τραύμα. Αποτελεί τη ρίζα του προβλήματος και όσο αυτό δεν επουλώνεται, όποια λύση κι αν βρίσκουμε παραμένει παροδική.

Όταν ήρθε η ώρα για την πρώτη επίσκεψη, λοιπόν – μετά τον προγραμματισμό – το σώμα μου αντέδρασε. Βλέπεις, όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα που συσσωρεύονται με τα χρόνια σωματοποιούνται, δηλαδή αποθηκεύονται κάπου στο σώμα. Αν θέλουμε να αλλάξουμε οποιοδήποτε πρόγραμμα, χρειάζεται πρώτα να εκτονωθούν. (Εδώ μπαίνει και όλη η δουλειά με το τραύμα στην εξίσωση.)

Ακόμα και τότε, όμως, ένιωθα ένα τεράστιο βάρος να φεύγει από πάνω μου και αφέθηκα.

Από τότε και μετά οι επισκέψεις μου στην οδοντίατρο έγιναν πολύ πιο ευχάριστες. Δεν θα πω ότι δεν αγχώνομαι καθόλου, αλλά σίγουρα δεν τρέμω πια κάθε φορά στη σκέψη, ούτε βιώνω την επίσκεψη ως τραυματικό γεγονός.

Η ρίζα του «κακού»

Όλα ξεκινούν από και τελειώνουν με το Mindset.

Το Mindset δεν είναι τίποτα άλλο από το σύστημα των πεποιθήσεών μας. Είναι εκείνο το σύστημα μέσα από το οποίο τρέχουν όλα τα προγράμματα που καθορίζουν τις ζωές μας και μας οδηγούν στο να κάνουμε όσα κάνουμε.

Ένας σημαντικός τρόπος για να γίνει η εγκατάσταση των προγραμμάτων αυτών είναι η αυθυποβολή και ξεκινάει κάπως έτσι:

Κάνουμε μια σκέψη. Έπειτα, με την επανάληψη, αρχίζουμε να πιστεύουμε τη σκέψη αυτή, δηλαδή αυθυποβαλλόμαστε. Κάθε που τη σκεφτόμαστε πείθουμε εαυτόν ακόμα περισσότερο και αισθανόμαστε τα ανάλογα συναισθήματα. Βλέπουμε εικόνες με διάφορα σενάρια στο μυαλό μας.

(Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως το υποσυνείδητο σκέφτεται με εικόνες και συναισθήματα, όχι με λέξεις.)

Ως επακόλουθο αρχίζουν να συμβαίνουν ή αρχίζουμε να βλέπουμε πράγματα που την επιβεβαιώνουν. Η σκέψη μετατρέπεται σε μιαν αλήθεια για εμάς, ακόμα κι αν δεν ισχύει για κανέναν άλλο. Πιστεύουμε σε αυτήν τόσο που, ασυναίσθητα, καθορίζουμε την συμπεριφορά μας με βάση αυτήν.

Σε αυτό το στάδιο η αυθυποβολή μας έχει μετατραπεί σε πεποίθηση και φαίνεται πολύ δύσκολο να αλλάξει, διότι αποτελεί για εμάς πραγματικότητα.

Το αν είναι θετική ή αρνητική για τη ζωή μας δεν έχει καμία σημασία. Εκείνο που έχει σημασία είναι πως έχουμε συντονιστεί με αυτό το πιστεύω και φιλτράρουμε τα πάντα μέσα από αυτό.

Το βέβαιο είναι πως μπορούμε μέσα από την αυθυποβολή ακόμα και να αρρωστήσουμε ή να χάσουμε τη δουλειά μας. Γι’ αυτό και θα ήταν καλό να αρχίσουμε να κάνουμε κάτι για να βρούμε όλα αυτά τα σημεία – ή τουλάχιστον όσα μπορούμε – ώστε να αλλάξουμε εκείνα στα οποία έχουμε αυθυποβληθεί.

Οι σκέψεις μας καθορίζουν τον τρόπο που ζούμε και αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας.

Αν πιστεύω πως οι άλλοι θέλουν πάντα να με εκμεταλλεύονται, ό,τι κι αν κάνουν, εγώ θα φροντίζω να βλέπω μέσα από το φίλτρο της πεποίθησής μου και να εντοπίζω την «αρνητική» τους συμπεριφορά.

Το θέμα είναι πως αυτη η αρνητική συμπεριφορά πιθανό να είναι αρνητική μόνο στα μάτια μου. Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι ουδέτερα και η αξιολόγησή του εξαρτάται από μένα, τον παρατηρητή. Το ίδιο γεγονός μπορεί για κάποιον να είναι το τέλος του κόσμου και για άλλον να αποτελεί ευλογία. Όλα στην πραγματικότητα εξαρτώνται πάντα από την οπτική μας γωνία.

Η αυθυποβολή στα Αγγλικά ονομάζεται auto-suggestion ή και Placebo Effect και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο ακόμα για για την ιατρική και φαρμακολογία. Μάλιστα, είναι το εργαλείο με τη βοήθεια του οποίου ελέγχεται η αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, καθώς και οι όποιες παρενέργειες που αυτό προκαλεί, πριν διατεθεί στη αγορά.

Έχουν γίνει πολλές έρευνες με φάρμακα και θεραπείες και απέδειξαν πως το ανθρώπινο μυαλό έχει την ικανότητα να δημιουργήσει συνθήκες ίασης που θα προκαλούνταν από κάποιο φάρμακο, χωρίς την πρόσληψη αυτού του φαρμάκου, μόνο και μόνο επειδή οι συμμετέχοντες στην εκάστοτε έρευνα είχαν πάρει ψεύτικη αγωγή χωρίς να το γνωρίζουν. Έτσι ο εγκέφαλός τους δημιούργησε συνθήκες ίασης, λόγω της πεποίθησης πως έλαβε την απαραίτητη θεραπεία, ενώ δεν την είχε λάβει στην πραγματικότητα.

Πώς χρησιμοποιούμε την αυθυποβολή με αντιπαραγωγικό τρόπο

Σκέψου, λοιπόν, πως κάθε μέρα εγκαθιστούμε ή ενισχύουμε τα όποια προγράμματα τρέχουν στο υποσυνείδητό μας μέσω των σκέψεων και των συναισθημάτων που αυτές προκαλούν.

Το θέμα εδώ είναι πως ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που αγαπάει τη συνήθεια. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότερες σκέψεις που κάνουμε καθημερινά δεν γίνονται με συνειδητή επιλογή από εμάς, αλλά επειδή τις έχουμε συνηθίσει.

Εκείνα που έχω συνηθίσει να σκέφτομαι με τα χρόνια είναι κι εκείνα που θα συνεχίσω να σκέφτομαι. Αν δε σπάσω το μοτίβο και δεν αλλάξω την εκάστοτε πεποίθηση ή και αυθυποβολή.

Το πώς μπορώ να το κάνω αυτό είναι κάτι που σίγουρα σε απασχολεί αφού βρίσκεσαι εδώ.

Η ωφέλιμη χρήση της αυθυποβολής

Όπως γνωρίζουμε από την Ψυχολογία, οι περισσότεροι προγραμματισμοί που τρέχουν στο υποσυνείδητό μας έγιναν μέχρι την ηλικία των πέντε. Κάποιοι δάσκαλοί μου, μάλιστα, λένε πως έγιναν μέχρι τα δύο. Σε εκείνες τις ηλικίες, όμως, κάθε άνθρωπος εκπέμπει κατά κύριο λόγο σε κύματα Alpha ή Theta.

Τι σημαίνει τώρα αυτό;

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εκπέμπει σε διάφορες συχνότητες.

Τα εγκεφαλικά κύματα είναι το αποτέλεσμα της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) είναι η καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου μέσω ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο δέρμα του κεφαλιού. Κατά την καταγραφή αυτής της ηλεκτρικής δραστηριότητας παρατηρούνται διάφορες συχνότητες οι οποίες κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το πότε εμφανίζονται.

Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) αποκαλύπτει 4 βασικά κύματα:

• τα κύματα α (8-13 Hz)
• τα κύματα β (13-30 Hz)
• τα κύματα δ (1-4 Hz)
• και τα κύματα θ (4-8 Hz)

Στα κύματα Alpha ή Theta το μυαλό είναι επηρεάσιμο και μπορούν να γίνουν εύκολα καινούργιες καταγραφές και να αλλάξουν ήδη υπάρχουσες που δεν μας εξυπηρετούν μέσω της αυθυποβολής. Αυτός είναι και ο λόγος που η υπνοθεραπεία και άλλες παρόμοιες προσεγγίσεις είναι αποτελεσματικές. Ο υπνοθεραπευτής μας βοηθά να μπούμε σε κατάσταση Alpha και από εκεί μας καθοδηγεί για να μπορέσουμε να βρούμε και να αλλάξουμε μη ευεργετικές πεποιθήσεις.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το να δούμε αλλαγές στη ζωή μας, καθώς έχει αφαιρεθεί καταρχάς το αρνητικό φίλτρο μέσα από το οποίο βλέπαμε τα πράγματα. Έτσι αλλάζει η αντίληψή μας, η ίδια μας η στάση και ενέργεια και, κατ’ επέκταση, η στάση των άλλων απέναντί μας. Έπειτα μπορεί να επέλθει αλλαγή ακόμα και στην ίδια μας τη ζωή και να δούμε πράγματα να συμβαίνουν που πριν θα έμοιαζαν αδύνατα.

Δεν είναι όμως μόνο η υπνοθεραπεία που μπορεί να μας προσφέρει λύσεις. Αν μάθουμε να εντοπίζουμε τα σημεία όπου λειτουργεί μέσα μας η αρνητική αυθυποβολή, τότε θα είμαστε σε θέση να αρχίσουμε σιγά σιγά να αλλάζουμε τα εκάστοτε προγράμματα.

Βήμα πρώτο: Η βασική προϋπόθεση

Εδώ παίζει ρόλο η αυτοπαρατήρηση και η αυτεπίγνωση που ο κάθε ένας θέλει και επιδιώκει να έχει. Δίχως αυτοπαρατήρηση και αυτεπίγνωση είναι αδύνατον να ανακαλύψει κανείς βλαπτικούς τρόπους σκέψης και να τους αλλάξει.

Εκείνο που προτείνω είναι να πάρεις μια κόλλα χαρτί και να αρχίσεις να καταγράφεις όλα σου τα «δεν μπορώ».

Αυτό είναι το πρώτο βήμα και είναι σχετικά εύκολο για όλους μας, διότι όλοι ξέρουμε τι δεν μπορούμε. Απλά δεν έχουμε επίγνωση του πόσο συχνά το επαναλαμβάνουμε στον εαυτό μας και στους άλλους. Επίσης, δεν συνειδητοποιούμε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε σε κάθε επανάληψη.

Αν έχεις ακούσει για τον Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό, σίγουρα έχεις αντίληψη του πόσο μεγάλη δύναμη έχουν οι λέξεις που χρησιμοποιούμε. Μέσα από αυτές «προγραμματίζεται» το μυαλό μας και παράλληλα εκφράζονται οι πεποιθήσεις που έχουμε για τον εαυτό μας και τον κόσμο.

Έχε όμως στο νου πως ο εγκέφαλός σου είναι ο πιστός βοηθός σου. Ως βοηθός σου κάνει με μεγάλη χαρά πράξη τις εντολές που του δίνεις.

Κάθε σου σκέψη αποτελεί για το μυαλό μια εντολή. Αν για παράδειγμα ξυπνήσεις το πρωί και αρχίσεις να σκέφτεσαι πόσο χάλια θα είναι η μέρα σου, το μυαλό σου θα κάνει ό,τι μπορεί για να επιβεβαιώσει αυτήν την εντολή ή αυθυποβολή. Μπορεί ακόμα και να φτάσει στο σημείο να μην αξιοποιήσει ευκαιρίες. Ή να μη δει καν τα όμορφα πράγματα που θα σου συμβούν, καθώς θα έχει προγραμματιστεί να εντοπίζει μόνο τα αρνητικά.

Εντόπισε λοιπόν όσο το δυνατόν περισσότερους αρνητικούς προγραμματισμούς από εκείνους που εγκαθιστάς μέσω της αυθυποβολής.

Η αυτοπαρατήρηση και αυτεπίγνωση είναι σημαντικότατες, καθώς χωρίς αυτές δε μπορούμε να τροποποιήσουμε όσα σκεφτόμαστε για να δούμε διαφορετικά αποτελέσματα.  Αυτό από μόνο του θα σε βοηθήσει να αλλάξεις τις ιστορίες που λες στον εαυτό σου για τον εαυτό σου.

Το μυαλό σου είναι πάντα εκεί και ακούει. Θα πάρει το μήνυμα και θα πράξει αναλόγως.

Βήμα δεύτερο: πώς να αξιοποιήσεις το εργαλείο της αυθυποβολής

Το δεύτερο βήμα είναι το να μπεις σε Alpha και να αρχίσεις να λες στον εαυτό σου αυτές τις καταπληκτικές ιστορίες.

Αν για παράδειγμα η ιστορία σου μέχρι σήμερα ήταν «δεν μπορώ να μάθω καινούργια πράγματα εύκολα», μπορείς να αρχίσεις να λες «κάθε μέρα μού γίνεται όλο και πιο εύκολο το να μαθαίνω». Μην ξεχάσεις εδώ να οραματιστείς με κάποιον τρόπο τον εαυτό σου να κάνει αυτό που θέλεις. Είπαμε, το υποσυνείδητο αντιλαμβάνεται τα πάντα με εικόνες και συναισθήματα.

Πώς θα μπεις σε Alpha

Αυτό σίγουρα δεν είναι κάτι που μπορώ να σου μάθω σε ένα απλό άρθρο. Εκείνο που μπορώ να πω είναι πως βρίσκεσαι καθημερινά σε Alpha λίγο πριν αποκοιμηθείς και για λίγη ώρα αφού ξυπνήσεις. (Στη φάση που χουζουρεύεις.)

Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτές τις φάσεις – ειδικά σε εκείνη πριν τον ύπνο – σκέφτονται όλα τα στραβά και ανάποδα που τους έχουν συμβεί. Μετά από όσα διάβασες εδώ καταλαβαίνεις σίγουρα πόσο μεγάλο κακό κάνουν.

Εκείνες οι φάσεις, λοιπόν, είναι οι ευκαιρίες σου.

Ξεκίνα να σκέφτεσαι εκείνα που θέλεις. Κάνε σκέψεις που είναι ωφέλιμες για σένα και σου προκαλούν όμορφα συναισθήματα. Το κομμάτι των όμορφων συναισθημάτων είναι σημαντικό, καθώς προκαλεί έκκριση ντοπαμίνης από τον εγκέφαλο. Αυτή είναι η ορμόνη της χαράς και μας κάνει να θέλουμε να συνεχίσουμε τη συμπεριφορά που την προκάλεσε.

Ίσως στην αρχή να δυσκολευτείς. Άλλωστε, πηγαίνεις κόντρα σε συνήθειες πολλών ετών.

Στην αρχή, λοιπόν, θα χρεαστεί να επιμείνεις για να δημιουργηθούν οι συνάψεις που θα χτίσουν την καινούργια συνήθεια. Μπορείς, όμως, να το καταφέρεις και όσο περισσότερο επιμένεις τόσο περισσότερα αποτελέσματα θα βλέπεις.

Βήμα τρίτο: πώς να πας στο επόμενο επίπεδο

Ένα τρίτο στάδιο είναι το να βάλεις στη ζωή σου μια πολύ δυνατή πρακτική αυτοπαρατήσης και αυτεπίγνωσης: το journaling.

Η αυτοπαρατήρηση και η αυτεπίγνωση παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να αλλάξεις οποιονδήποτε μη ωφέλιμο τρόπο σκέψης και δράσης. Άλλωστε, πώς να αλλάξεις οτιδήποτε δίχως επίγνωση ότι συμβαίνει;

Έπειτα, υπάρχουν επιπλέον εργαλεία που μπορείς να δουλέψεις μέσα από το journaling στα πλαίσια του να κάνεις την αυθυποβολή να δουλέψει υπέρ σου.